فضل بن روح ال مهلب

طبق آنچه صدوق نقل می‌کند، دلیل این افراد، کینه شخصی از علی بن موسی بوده‌است. تصمیمِ شگفت‌آورِ ولایتعهدیِ علی بن موسی الرّضا که از سوی خلیفه گرفته شد، بی‌درنگ مخالفتِ شدیدِ گروه‌های مخالف به‌ویژه عباسیان را برانگیخت و این مخالفت حتی در خراسان بزرگ — که زیر نفوذِ وزیر ایرانی‌تبار، فضل بن سهل بود — دیده می‌شد. فشارهای حزبِ مخالف خلیفه در بغداد، او را از این تصمیم پشیمان کرد.

محرک اصلی دعوت علی بن موسی الرضا به ولیعهدی، فضل بود. برخی آن را نقشهٔ مستقیم فضل می‌دانند که به‌وسیلهٔ مأمون عملی شد تا به این روش حکومت عباسیان را به علویان و از طریق آنان به ایرانیان برساند. از طرفی مأمون نیز با این اقدام اهداف خاصی را دنبال می‌کرد؛ او قصد داشت با ولایتعهدی علی بن موسی الرضا شورش علویان را آرام کند، نظارت مستقیم بر فعالیت‌های او داشته باشد و همچنین لباس مشروعیت بر قامت خلافت خود بپوشاند.مأمون با اتکا بر سیاست‌های فضل، مبنی بر ولایتعهدی علی بن موسی، شرایط بحرانی خلافت را برای مدتی به‌طور موقت آرام کرد. با این همه ظاهراً روابط علی بن موسی و فضل بیشتر به تیرگی می‌گرایید؛ چراکه از گماردن جاسوس برای علی بن موسی از سوی فضل و سخت‌گیری‌هایش نسبت به او گزارش‌هایی در دست داریم. از طرفی نیز گزارش شده که مأمون به‌اصرار علی بن موسی می‌خواست نماز عید فطر را در مرو برگزار کند؛ اما به‌توصیهٔ فضل بن سهل —که از محبوبیت او نزد مأمون نگران شده بود— از این اقدام جلوگیری کرد؛