دانشنامه اسلامی
اِجزا در اصول عقلی، مقابل اجزا در اصول شرعی و به معنای کفایت عمل انجام شده طبق مؤدای اصول عملی عقلی، از انجام دوباره آن می باشد.
توضیح
اصول عقلی عبارت است از اصولی که عقل به طور مستقل به حجیت آن ها حکم می نماید، مانند: اصالت تخییر، برائت عقلی و قاعده احتیاط.برخی از اصولیون، مفاد اصول عقلی را جعل حکم ظاهری نمی دانند، بلکه معتقدند مفاد آن ها دلالت بر رفع عقاب و مؤاخذه و معذوریت می نماید؛ از این رو، بحث اجزا را فقط در اصول عملی شرعی جاری می دانند. گروهی دیگر بحث از اجزا را هم در اصول عقلی و هم در اصول شرعی مطرح نموده اند.برخی دیگر از اصولیون نیز بدون اشاره به تفصیل، بحث را به طور مطلق بیان کرده اند.
نکته
در اصل عملی احتیاط، با وجود این که از اصول عقلی است، چون در آن، واقع انجام می شود، بنابر هر دو مبنا - جعل معذوریت، جعل حکم ظاهری -، بحث از اجزا جاری می گردد.