سنگ بست یکی از مکانهای تاریخی و ارزشمند ایران است که در فاصله ۴۲ کیلومتری جنوب مشهد و در جاده مشهد ـ فریمان واقع شده است. این مکان به دوره غزنویان تعلق دارد و به عنوان مقبره ارسلان جاذب، حاکم طوس در آن زمان شناخته میشود. این بنا به احتمال زیاد، تنها آثار باقیمانده از دوره غزنویان در ایران است و به همین دلیل، اهمیت ویژهای دارد. بنای سنگ بست به صورت آجری ساخته شده و دارای ساختاری چهارضلعی و چهار ایوانی است که هر کدام از ایوانها به زیبایی طراحی شدهاند. این معماری نشاندهنده هنر و مهارت بالای معماران آن زمان است که توانستهاند با استفاده از مصالح ساده، ساختمانی با شکوه و استحکام بالا ایجاد کنند. بازدید از این بنا نه تنها فرصتی است برای آشنایی با تاریخ و فرهنگ غنی ایران، بلکه میتواند الهامبخش نسلهای آینده باشد تا بیشتر به آثار تاریخی و ارزشهای فرهنگی توجه کنند. در کنار این بنا، مناظر طبیعی و زیبای اطراف آن نیز میتواند تجربهای دلنشین برای گردشگران فراهم کند. با توجه به اهمیت تاریخی و معماری این مکان، بازدید از سنگ بست میتواند یکی از جذابترین برنامهها برای علاقهمندان به تاریخ، فرهنگ و هنر باشد و به نوعی یادآور دوران شکوه و عظمت حکومت غزنویان در ایران است.
سنگ بست
لغت نامه دهخدا
دو برج رزین زین دز سنگ بست
ز برج ملک دوردرهم شکست.نظامی.چو زد کوزه بر حوضه سنگ بست
سفالین بد آن کوزه حالی شکست.نظامی.در آن کوش از این خانه سنگ بست
که همسنگ این سنگی آری بدست.نظامی. || ثابت. پابرجا:
در آن خطه بود آتشی سنگ بست
که خواندی خودی سوزش آتش پرست.نظامی.|| میوه که هنوز نارسیده باشد و اثر خامی در او ظاهر شود. ( غیاث ).
سنگ بست. [ س َ ب َ ] ( ن مف مرکب ) برآورده با سنگ چنانکه دیواره چاهی یا کنار رودی. ( یادداشت بخط مؤلف ): و علل و مشرف و شحنه پدید کرده بوده حاصل برای عمارت سنگ بست و پل. ( تاریخ طبرستان ).
ز مهد زر و گنبد سنگ بست
مهیاش کردند جای نشست.نظامی.
سنگ بست. [ س َ ب َ ] ( اِخ ) نام محلی کنار راه مشهد به کاریز میان چم آباد و حاجی آباد در سی و هشت هزار و هشتصد گزی مشهد. ( یادداشت مؤلف ).
فرهنگ فارسی
نام محلی کنار راه مشهد به کاریز مان چم آباد و حاجی آباد در سی و هشت هزار و هشتصد گزی مشهد.
دانشنامه عمومی
این روستا در دهستان سنگ بست قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۶۷۰ نفر ( ۱۸۷خانوار ) بوده است.
دانشنامه آزاد فارسی
سنگ بَست
در ۴۲کیلومتری جنوب مشهد در جادۀ مشهد ـ فریمان از دورۀ غزنوی. مقبرۀ ارسلان جاذب حاکم طوس در دورۀ غزنویان و به احتمال قوی تنها بنا در ایران از این دوره است. بنایی آجری، چهارضلعی و چهار ایوانی و گنبددار است که مناری در نزدیکی آن وجود دارد. بالای دیوارۀ حاشیه دار گنبد کتیبه ای به خط کوفی به زمینه ای گل دار است. گنبد آن یک هشت ضلعی با نقش های آجری در داخل و چهار روزنۀ هلالی است که زیر هر یک دری تعبیه شده است. زیر گنبد کتیبه ای بسیار زیبا با آجر و به خط کوفی دیده می شود. این مقبره بخشی از رباط عظیم ارسلان جاذب است که در جادۀ ابریشم و محل تلاقی شاهراه نیشابور به مرو و قهستان و هرات به مشهد و توس قرار داشت.
جمله سازی با سنگ بست
ز دوران به گندم رسیدش شکست ز غم بر شکم آسیا سنگ بست
ز مهد زر و گنبد سنگ بست مهیاش کردند جای نشست
گوهر باقی درآ در دیدهها سنگ بستان باقیان را برشکن