دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] در برآیند حوادث صدر اسلام می توان به وضوح دریافت که قبایلی چون بنی امیه، بنی مخزوم و بنی هاشم از برجسته ترین قبایل قریش مکه در عصر بعثت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم به شمار می آمدند.
ظهور پیامبری از بنی هاشم بیش از همه رشک بنی امیه و بنی مخزوم را بر می انگیخت، از این رو امویان که همچون دیگر قبایل قریش پیامبری آن حضرت را در راستای برتری موقعیت بنی هاشم بر قبایل خود ارزیابی می کردند، بر مبنای عصبیت قبیله ای و از سر حسادت و رقابت، به رهبری ابوسفیان؛ مواضع سختی در برابر رسول خدا اتخاذ کردند. رد پای سران بنی امیه را در بیشتر اقدامات قریش بر ضدّ رسول خدا می توان یافت.
بنی امیه از آغاز بعثت تا غزوه بدر
از آغاز بعثت تا غزوه بدر (سال دوم هجری، آنان از هر راهکاری که بتوانند دعوت اسلامی را مهار کنند، استفاده می کردند؛ مانند گفت و گو با ابو طالب برای بازداشتن رسول خدا از دعوتش. چنان که برخی مفسران ذیل آیه ۵۲ انعام آورده اند برخی از اشراف بنی عبدمناف نزد ابوطالب رفتند تا ضمن گفت و گو با ابو طالب، بزرگ بنی هاشم در آن دوره، پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم را از دعوتش باز دارند که مسلماً در میان این اشراف برخی از عبشمیها و بنی امیه نیز حضور داشتند. ممانعت بنی عبد مناف مسلمانان را از طواف خانه خدا، همراهی با قریش در محاصره اقتصادی بنی هاشم و مسلمانان در شعب ابی طالب و توطئه قتل پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم نیز از آن جمله است.
دشمنان سرسخت اموی پیامبر
دشمنان سرسخت اموی پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم در این دوره عبارت بودند از: ابوسفیان، عقبة بن ابی معیط، ابو اُحیحه، معاویة بن مغیرة بن ابی العاص (که پس از غزوه احد کشته شد، مروان و پدرش حکم بن ابی العاص (کسی که رسول خدا امت اسلامی را از نسل او برحذر داشت)؛ نیز ام جمیل خواهر ابوسفیان که رسول خدا را آزار می داد. نام سه تن از عبد شمسیها ( حنظلة بن ابی سفیان، عتبه و شیبه فرزندان ربیعه) در میان مقتسمین به چشم می خورد. مقتسمین کسانی بودند که در موسم حج در مسیر ورود زائران به مکه قرار می گرفتند و آنان را از ملاقات با پیامبر باز می داشتند. به رغم دشمنیهای قاطبه بنی امیه با پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم در مکه، تعداد انگشت شماری از ایشان در این دوره به رسول خدا ایمان آورده، برای حفظ ایمان خود، به حبشه هجرت کردند. خالد بن سعید بن عاص (از سابقین در اسلام و از کاتبان پیامبر و برادرش عمرو، ابوحذیفة بن عتبه (از سابقین در اسلام، عثمان بن عفان و ام حبیبه دختر ابوسفیان از آن جمله اند. نیز عبدالله و برادرش عبیدالله بن جحش پسر عمه های رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم از بنی اسد بن خزیمه و ابو موسی اشعری و برخی دیگر از همپیمانان آنان در این هجرت حضور داشتند. ام کلثوم دختر عقبة بن ابی معیط اموی نیز پس از حدیبیه ( سال ششم) به مدینه هجرت کرد. در پی بسته شدن پیمان عقبه دوم و فراهم شدن زمینه هجرت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم به یثرب، امویان به مصادره دارایی برخی از مهاجران همپیمان خود (بنو جحش) مبادرت کردند. در این میان، ابوسفیان رئیس بنی امیه نیز طی نامه ای مردم یثرب را به سبب پناه دادن رسول خدا نکوهش کرد. وی از این پس جز در نبرد بدر، در تمام توطئه ها و اقدامات نظامی ـ سیاسی بر ضدّ پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم؛ رهبری و فرماندهی قریش را بر عهده داشت.
بنی امیه در غزوه بدر
...
