در قرآن کریم، از عبارت نفاق یهود برای توصیف رفتار گروهی از یهودیان مدینه در عصر پیامبر اکرم(ص) استفاده شده است. این اصطلاح از ریشه لغوی نَفَق گرفته شده که در زبان عربی به معنای ایجاد سوراخ یا راه‌رویی در زمین است که دارای خروجی باشد، همان‌گونه که حیواناتی مانند موش لانه‌های زیرزمینی با مجراهای متعدد می‌سازند. این تشبیه، به‌خوبی ماهیت پنهان‌کاری و دوگانگی رفتار را نمایان می‌سازد.
در بستر تاریخی، این مفهوم به اقدامات پنهانی و توطئه‌آمیز برخی از سران یهود اشاره دارد که در ظاهر ادعای دوستی با مسلمانان می‌کردند، اما در خفا با دشمنان اسلام هم‌پیمان شده و برای تضعیف جامعه نوپای اسلامی نقشه می‌کشیدند. این دسته از افراد، با استفاده از نقابِ صلح و همزیستی، در پی ضربه زدن به اساس ایمان و وحدت مسلمین بودند که قرآن کریم با بیان این واژه، مؤمنان را به هوشیاری در برابر چنین خطراتی فرامی‌خواند.