مرجعیت فقها در عصر صفویان

اين فعاليت تا سال (329 ه -) كه مقارن با تاريخ وفات چهارمين سفير و نايب حضرتحجت عليه السلام است، ادامه داشت. در اين سال با شروع دوران ((غيبت كبرى ))و قطعارتباط حضرت با شيعيان، به واسطه ((سفرا)) و ((ابواب ))، كار ((سازمانوكالت ))به يك معنا به اتمام رسيد؛ چرا كه اين سازمان تا اين زمانمتشكل از كسانى بود كه به طور مستقيم توسط خود امام معصوم عليه السلام به عنوانوكيل امام عليه السلام انتخاب مى شدند، ولى با شروع عصر ((غيبت كبرى ))وظايف وكلابر دوش فقهاى ((جامع شرايط)) سپرده شد، و چنين نبود كه فقهاى خاصى توسط امامعصر (عجل الله تعالى فرجه الشريف ) به عنوانوكيل يا وكلاى آن حضرت تعيين شوند. لذا اگر چه وكالت امام عليه السلام به معناى عام، براى فقها در عصر غيبت وجود دارد، ولى تحت مباحث مربوط به ((سازمان وكالت ))نمى گنجد. پس مى توان از نظر زمانى، محدوده فعاليت اين سازمان را از عصر امامصادق عليه السلام تا پايان عصر ((غيبت صغرى ))دانست.