بسیط خارجی

۳. مفاهیمی که غالباً به عنوان اوصاف اشیاء خارجی و مبیّن احوال و روابط و نحوهٔ وجود آن‌ها شناخته می‌شوند. این گونه مفاهیم فردی در خارج چه به صورت جوهر و چه به صورت عرض وجود ندارند، اما در عین حال اشیاء خارجی به آن‌ها متصف می‌شوند، بلکه مفاهیم فلسفی مانند علت و معلول، وحدت و کثرت و امکان و وجوب از این سنخ‌اند. این دسته از مفاهیم را «معقولات ثانیه ی فلسفی» می‌نامند. این گونه مفاهیم از آنجا که مسبوق به ادراک حسّی نبوده و صورت محسوسی از آن‌ها در ذهن نداریم ادراک آن‌ها با تأمل و تحلیل ذهنی صورت می‌گیرد، که این امر قدرت ذهنی و رشد عقلانی خاصّی را طلب می‌کند، و لذا درک بسیاری از این مفاهیم برای اذهان بسیط دشوار است.