افعال مدح و ذم به افعالی گفته می‌شود که در جمله برای تحسین یا نکوهش یک شخص، گروه، یا پدیده به کار می‌روند. این افعال نقش ارزشی در زبان دارند و با تأکید بر ویژگی‌های مثبت یا منفی موضوع، نظر گوینده را منتقل می‌کنند. به بیان ساده، این افعال ابزار زبان برای بیان تمجید یا انتقاد هستند.
در جمله‌های مدح و ذم، این افعال معمولاً همراه با فاعل و مفعول استفاده می‌شوند تا صفت یا حالت مثبت یا منفی را مشخص کنند. به عنوان مثال، افعال «ستودن» و «تحسین کردن» نشان‌دهنده مدح، و افعال «سرزنش کردن» و «نکوهش کردن» نشان‌دهنده ذم هستند. کاربرد درست آنها باعث شفافیت و تأثیرگذاری پیام می‌شود.
افعال مدح و ذم بخشی از ابزارهای بیانی زبان هستند و در ادبیات، خطابه‌ها، و مکالمات روزمره برای تأکید بر ارزش‌ها یا نقد رفتارها استفاده می‌شوند. این افعال به انتقال احساسات و موضع گوینده نسبت به موضوع کمک می‌کنند و نقش مهمی در بیان نگرش‌ها و قضاوت‌های اخلاقی و اجتماعی دارند.