عبارت «اجتناب از سوء ظن» در فارسی به معنای دوری کردن یا خودداری از بدگمانی و حدسهای منفی نسبت به دیگران است. این واژه از ترکیب «اجتناب» به معنای پرهیز و خودداری و «سوء ظن» به معنای بدگمانی و برداشت منفی از رفتار یا گفتار دیگران ساخته شده است. اجتناب از سوء ظن یعنی فرد تلاش میکند با نگاه مثبت و اعتماد به دیگران، قضاوتهای منفی و پیشداوریها را کنار بگذارد. در آموزههای اخلاقی و دینی، این رفتار به عنوان یکی از ویژگیهای اخلاقی پسندیده شناخته میشود، زیرا باعث آرامش روحی و روابط سالم اجتماعی میگردد. از نظر روانشناختی، اجتناب از سوء ظن میتواند از ایجاد سوءتفاهم و تعارض بین افراد جلوگیری کند و ارتباطات انسانی را بهبود دهد. این رفتار معمولاً با اعتماد، حسن ظن و بردباری همراه است و فرد را در محیط اجتماعی قابل احترام میکند. این اصطلاح بار معنایی مثبت دارد و با مفاهیمی مانند اعتماد، صبر، حسن ظن و مدارا هممعنی است.
اجتناب از سوء ظن
دانشنامه اسلامی
شقیق بلخی - که از عرفای نامدار زمان امام هفتم علیه السلام است - می گوید: در سال ۱۴۹ ق. به قصد زیارت خانه خدا در « قادسیه »، به کاروان حجّاج پیوستم. در میان کاروان به جوانی خوش سیما و گندمگون برخورد کردم. او جامه ای پشمی به تن کرده و از کاروانیان به دور نشسته بود. پیش خود گفتم: این جوان شاید از صوفیه باشد و موجب زحمت همسفران خواهد شد! بنابراین به قصد پند و اندرز به نزدش رفتم. او مرا با نام، خطاب کرد و گفت: ای شقیق! خداوند می فرماید: «إِجْتَنِبُواْ کَثِیرًا مِّنَ الظَّنِ ّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِ ّ إِثْمٌ»؛ «از گمان های بسیاری اجتناب کنید که برخی از گمان ها گناه است.» من از او جدا شدم؛ اما در این اندیشه بودم که چگونه از نام و اندیشه قلبی من باخبر بود.
← نماز امام کاظم علیه السلام
۱. ↑ حجرات/سوره۴۹، آیه۱۲.
دانشنامه کلام و عقاید، برگرفته از مقاله «اجتناب از سوء ظن».
...
