[ویکی فقه] جابر بن زید ازدی یحمدی جوفی بصری، تابعی، ثقه، راوی حدیث و جانشین حسن بصری در مقام فتوا بود. جابر بن زید ازدی یحمدی جوفی (درب الجوف: یکی از محله های بصره است و او را به همین سبب جوفی خوانده اند.) بصری؛ از ابن عباس و عکرمه و دیگران روایت کرده است. ابن عباس می گفت: «اگر مردم بصره در مجلس جابر بن زید حضور یابند، دانش او را از کتاب خدا همه را فراخواهد گرفت». عجلی می گوید: «تابعی و ثقه است». ابن سعد می گوید: «در سال ۱۰۳ وفات یافت». هنگامی که وفات یافت قتاده درباره او گفت: «امروز داناترین مردم عراق در گذشت». او جانشین حسن بصری در مقام فتوا بود.
جمله سازی با ابوشعثاء جابر بن زید ازدی
فلق صد و سیزدهمین سوره از قرآن است که در مکی یا مدنی بودن سوره، اختلافاتی گزارش شدهاست. به گزارش طبرسی از مفسران شیعه، اکثر مفسران این سوره را مدنی دانستهاند و گروهی نیز سوره را مکی گزارش کردهاند. به گفته طباطبایی، مفسر شیعه، از روایات وارد شده در شأن نزول سوره، این سوره در مدینه نازل شدهاست. جابر بن زید، حسن، عطا، ابنعباس و عکرمه، این سوره را مَکی گزارشکردهاند. در مقابل قتاده سوره را مدنی گزارش کردهاند. بنابر دیدگاه ابنعاشور، مفسر سنی مذهب، با وجود تفاوت بین دو روایت کریب از ابنعباس و روایت ابیصالح از ابنعباس و مقبول بودن روایت اول و صحیح بودن روایت دوم، احتمال مکی بودن، تقویت میشود. ثعلبی، فخر رازی و ابن کثیر، از مفسران سنی مذهب، سوره را مدنی گزارش میکنند. بنابر دیدگاه ابنعاشور، مفسر سنی مذهب، این سوره بعد از سوره فیل و قبل از سوره ناس نازل شدهاست. محمدهادی معرفت، قرآنپژوه شیعه، بر اساس روایت ابنعباس سوره فلق را بیستامین سوره نازل شده قرآن بعد از سوره فیل و قبل از سوره ناس گزارش میکند و نولدکه، زبانشناس آلمانی، این سوره را چهل و ششمین سوره دانستهاست.
