صفات ازلی به صفاتی از خداوند اشاره دارد که به عقیده متکلمان و فیلسوفان اسلامی، ازلی و بینهایت هستند و هیچگونه آغاز یا انتهایی ندارند. این صفات بهطور کلی به دو دسته تقسیم میشوند: صفات ذات و صفات فعل.
صفات ذات: به ویژگیهای اصلی و ذاتی خداوند اشاره دارند که جزء ماهیت او هستند و ازلی و ابدیاند. برخی از این صفات عبارتند از:
علم: خداوند دارای علم مطلق و نامحدود است.
قدرت: او قادر مطلق است و هیچچیزی نمیتواند او را محدود کند.
حیات: خداوند زنده و جاوید است.
اراده: او دارای اراده و خواست است و هر آنچه بخواهد، انجام میدهد.
سمع و بصر: خداوند شنوا و بیناست.
صفات فعل: به اعمال خداوند اشاره دارند که نشاندهنده تعامل او با مخلوقاتش هستند. این صفات نیز ازلی هستند، اما به نوعی به افعال خداوند در جهان مرتبط میشوند. به عنوان مثال:
خالقیت: خداوند خالق همه موجودات است.
رازقیت: او روزیدهنده مخلوقات است.
رحمت: خداوند رحمت و محبت را به مخلوقاتش عطا میکند.
اهمیت صفات ازلی: این ویژگیها در الهیات اسلامی و فلسفه دینی اهمیت زیادی دارند، زیرا به درک درست از ماهیت خداوند و رابطه او با جهان و مخلوقاتش کمک میکنند. این صفات همچنین در بحثهای کلامی و فلسفی درباره توحید، عدل، و رابطه خداوند با مخلوقاتش نقش کلیدی دارند.