سوره ناس، صد و چهاردهمین سوره قرآن کریم است که در مدینه نازل شده است. در این سوره، خداوند به پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم دستور میدهد که از شر وسوسهگران جن و انس، وسواس خناس به پروردگار، فرمانروا و معبود مردم پناه ببرد. بر اساس روایات موجود، این سوره در مدینه نازل شده و برخی از این روایات نشان میدهند که سوره ناس و سوره فلق به طور همزمان نازل شدهاند. همچنین، برخی معتقدند که این سوره مدنی است. سوره ناس و سوره فلق به نامهای مشقشقتان و به گفتهای مقشقشتان نیز شناخته میشوند و به همراه سوره اخلاص، به عنوان معوذه نیز نامیده میشوند. سوره ناس، یکی از سورههای مکی قرآن کریم و آخرین سوره به ترتیب مصحف رایج است که به عنوان بیست و یکمین سوره از نظر نزول شناخته میشود. در این سوره به مؤمنان توصیه شده است که در برابر وسوسهها به خداوند پناه ببرند. روایت شده که پیامبر اکرم (ص) این سوره را برای تعویذ حسنین (ع) میخوانده است. به این دو سوره، معوذتین نیز گفته میشود. نام این سوره به دلیل آیه اول آن، ناس (مردم) انتخاب شده است. همچنین به آن معوذه میگویند زیرا با خواندن آن، انسان خود را از وسوسههای شیطانی محافظت کرده و در پناه خدا قرار میگیرد. به دلیل اینکه افراد در مواقع خطر این سوره را میخوانند تا به پناه و نجات برسند، به آن مشقشقه نیز اطلاق شده است. مجموع سورههای ناس و فلق را مشقشقتین و معوذتین نیز مینامند. این سوره شامل ۶ آیه، ۲۰ کلمه و ۷۸ حرف است.
سوره ناس
دانشنامه اسلامی
وجه تسمیه
«قشقش الدواء الجرب» یعنی: دارو، گری (بیماری حاد پوستی) را درمان کرد و بهبودی داد. و این سوره چون از مرض شرک پیش می گیرد و آن را درمان می کند، و وجود شخص را از آثار این بیماری می پیراید و پاک می سازد چنین نامیده شده. قرطبی و زمخشری در تفاسیرشان، این نام را آورده اند. قرطبی و طیبی گویند: چون از نفاق شفا می دهند و رهایی می بخشند، - و اقلیم وجود بشر را می پیرایند و جان آدمی را صیقل می دهند - چنین نام گرفته اند. بنابر نقل ابن عاشور، مقشقشه نامی است مشترک میان چهار سوره: توبه، کافرون، فلق و ناس.خداوند در این سوره به پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم فرمان داده است از شر وسوسه گران از جن و انس به پروردگار، فرمانروا و معبود مردم پناه ببرد. و پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم وقتی که در بیماری عثمان بن مظعون از او دیدار کرد، بدو فرمود: «به این سوره (اخلاص) و دو سوره بعدش (فلق و ناس) چنگ درزن و پناه بر!».
مشقشقه
«مشقشقه» برگرفته است از «شقشق شقشقه الجمل:» شتر بانگ برآورد. و «الشقشقه» پاره گوشتی است که شتر به هنگام بانگ کردن از گوشه دهان بیرون کند، و... درنگ این پاره گوشت، بیرون از دهان شتر، در مدتی اندک است. شقشقه چیزی است شبیه بادکنک که، هنگامی که شتر عشق و شور، یا خشم و خروش می گیرد، در اوج غلیان، از دهانش بیرون می زند و ساعتی بعد فرو می نشیند. فلان شقشقة قومه: فلانی زبان آور قوم خویش است. و «خطیب مشقشق» سخنور زبان آور را گویند. و وقتی گویند: «فلان ذو شقشقه»، یعنی سخنوری تواناست. ابن عاشور گوید: سبب نامیدن این دو سوره به این نام را به تحقیق ندانستم. اما شاید به این مناسبت باشد که سوره های ناس و فلق دو فریادگرند که با شور و هیجان و زبان آوری بی نظیری به انسان فراخوان می دهند تا از باطل و دیوسیرتان باطل گرا به پناه حق درآید.
ویژگی های سوره
[ویکی اهل البیت] سوره ناس صد و چهاردهمین سوره از قرآن است و دارای 6 آیه است.
سوره «الناس» در مدینه نازل شده و آن مانند سوره «فلق» است، برای اینکه یکی از دو سوره «معوذتین» است.این سوره در ترتیب مصحف صدو چهاردهمین سوره و در ترتیب نزول بیست و یکمین سوره قرآن کریم است که پیش از آن سوره فلق و پس از آن سوره اخلاص نازل شده است.
سوره ناس شامل شش آیه است.
فضیل بن یسار گوید شنیدم ابو جعفر امام باقر علیه السلام می فرمود: رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله کسالت و درد شدید و سختی پیدا کرد و جبرئیل و میکائیل خدمت آن حضرت آمدند، جبرئیل در بالای سر آن حضرت نشست و میکائیل در پائین پای، پس جبرئیل آن حضرت را به «قل اعوذ برب الفلق» دعا خواند و به خدا پناه برد و میکائیل به «سوره قل اعوذ برب الناس».
ابو خدیجه از حضرت ابی عبد اللَّه امام صادق علیه السلام روایت کرده که جبرئیل خدمت پیغمبر صلّی اللَّه علیه و آله آمد در حالی که آن حضرت داد خواهی می کرد و یا ناله می نمود، پس ارواح پلیده را از آن حضرت بوسیله قل اعوذ برب الناس و قل اعوذ برب الفلق و قل هو اللَّه احد دور کرد و گفت باسم اللَّه ارقیک و اللَّه یشفیک من کل داء یوذیک خذها فلتهنیک؛ (بنام خدا ارواح پلیده را از او دور می سازم و خدا شفا می دهد تو را از هر دردی که تو را اذیّت کند بگیر آن را که بر تو گوارا باشد).
در این سوره رسول گرامی خود را دستور میدهد به اینکه از شر وسواس خناس، به خدا پناه ببرد