ریشهٔ ثلاثی مجرد ضَلَلَ در قرآن کریم، با بسامدی قابل تأمل، ۱۸۹ بار در قالب‌های مختلف صرفی و مشتقات گوناگون به‌کار رفته است. این تکرار پربسامد، خود گواهی بر اهمیت محوری مفهوم گمراهی و مفاهیم مرتبط با آن در ساختار معناشناختی قرآن است. کاربرد این ریشه در آیات متعدد، طیفی از معانی از جمله انحراف از راه راست، فراموشی هدف آفرینش و همچنین نتایج و عواقب دنیوی و اخروی این انحراف را دربرمی‌گیرد.
مشتقات گوناگون این ریشه، از قبیل افعالی مانند یَضِلُّ و أَضَلَّ، اسامی همچون ضَلال و ضَلالَة، و صفتی چون ضَالّ، هر کدام با ظرافتی خاص به تبیین ابعاد مختلف مفهوم گمراهی می‌پردازند. برای نمونه، گاهی به حالت ذهنی و درونی گمراهی اشاره می‌شود و گاهی به عمل گمراه‌سازی یا توصیف فرد گمراه. این تنوع در صیغه‌ها و مشتقات، امکان بیان دقیق تر رابطهٔ علّی و معلولی بین انتخاب‌های فردی، وسوسه‌های شیطانی و عاقبت گمراهی را برای قرآن فراهم ساخته است.