الجروح

[ویکی الکتاب] ریشه کلمه:
جرح (۴ بار)
(بر وزن قفل) زخم. جمع آن جروح است گوش در مقابل گوش، دندان و زخمها قصاص شونده‏اند. در مفردات گوید: قدح شاهد را جرح گویند گوئی قادح زخمی به او می‏زند حیوان شکاری را جارحه نامیده‏اند زیرا زخمی می‏کند و یا کسب می‏کند، اعضاء بدن را که کار می‏کنند جوارح گویند زیرا اثر میگذارند و یا کسب می‏کنند، اجتراح کسب گناه و اصل آن از جراحة است(باختصار). طیّبات بر شما حلال شده و آنچه از حیوانات شکاری تعلیم کننده سگ‏های شکاری و یا صاحبان شکار با کلاب هستید. در مجمع فرموده: جوارح به معنی کواسب است از طیور و درّنده ها، واحد آن جارحه است و علّت این تسمیه آنست که برای اربابان خود در اثر شکار کردن طعام کسب می‏کنند. ناگفته نماند کسب یک نوع اثر گذاردن است. و آنگاه که جارحة به معنی کاسب به کار وی رود، معنای اوّلی ملحوظ است. او کسی است که شما را در وقت شب می‏گیرد (میمیراند) و انچه در روز کسب می‏کنید میداند سپس در روز شما را زنده می‏کند تا اجا معیّن به پایان برسد. در این آیه «جَرَحْتُمْ» به معنی کار با جارحه و اعضاء است. از راغب نقل شد که اجتراح کسب گناه است در اقرب الموارد گوید: اجتراع به معنی اکتساب است و اکثراً در جرائم به کار می‏رود و از آنست قول قرآن «اَمْ حَسِبَ الَّذینَ اجْتَرَحوا...» مجمع البلان مطلق اکتساب گفته است در نهج البلاغه آمده «فَزالَ عَنْهُمْ اِلّا بِذُنُوبٍ اجْتَرَ حوها» خطبه 176 قاموس و صحاح نیز مطلق اکتساب گفته‏اند ولی محلّی پیدا نشد که در غیر گناه استعمال شده باشد. در محلّ دیگری به جای اجترح اکتسب آمده مثل. احتمال هست علت استعمال اجتراح در سیئات آن باشد که گناهان در وجود انسان و جهان اثر بد می‏گذارند و گناهکار به وجود خود و روح خود و به دنیا زخم می‏زند و شاید گناهان او در حسنات وی زخم تولید کند انشا اللّه در «وزن»خواهد آمد که سیئات سبب خفّت و پوچی حسنات اند.

💡 محتسب خم شکست و من سر او سن بالسن و الجروح قصاص

💡 و كتبنا عليهم فيها أ ن النفس بالنفس و العين بالعين و الا نف بالا نف و الا ذن بالا ذن والسن بالسن و الجروح قصاص فمن تصدق به فهو كفارة له و من لم يحكم بما أنزل الله فأ ولئك هم الظلمون (45)

💡 و به طور كلى هر كس جراحتى و زخمى به ديگرى بزند، درمقابل مى توان قصاص كرد (و الجروح قصاص ).