ارچین

ارچین یا اورچین، طبق فرهنگ دهخدا، به معنای پایه نردبان، راه پله یا اوریب چین تعریف شده است. در تبارشناسی هنر و معماری ایرانی، الگوی کهن اورچین به عنوان پلی میان هنرهای تجسمی و معماری شناخته می‌شود. این نقش مایه دارای الگویی مثلثی یا مخروطی است که به صورت پلکانی از قاعده بالا می‌رود و کل فرم را تشکیل می‌دهد. در فرهنگ ایرانی، از دیرباز ارتباط عمیقی میان هنرهای تجسمی و معماری برقرار بوده است. در واقع، در بسیاری از آثار باستانی و معاصر، می‌توان الگوهای یکپارچه یا نقش‌مایه‌های مشترکی را مشاهده کرد که در هنر و معماری به شکل‌های مختلفی تجلی یافته‌اند. یکی از بارزترین نمونه‌ها از این الگوهای کهن، نقش‌مایه ارچین است. این نقش‌مایه موجب ایجاد انواع خاصی از گنبدها با اشکال متنوع در معماری می‌شود و در اصطلاح بنایی، به این گنبدها، گنبد ارچین یا اورچین گفته می‌شود.