محمد بن علی الباقر که به باقر و باقرُالْعُلوم نیز شناخته می‌شود، پنجمین امام شیعه امامیه است. او فرزند امام سجاد و پدر امام جعفر صادق می‌باشد و کنیه‌اش ابوجعفر است. مادرش، فاطمه بنت حسن، دختر حسن مجتبی است؛ بنابراین او نخستین امام شیعه است که از نسل هر دو نوهٔ پیامبر، حسن و حسین، به شمار می‌آید. زندگی محمد باقر همزمان با حکومت ده تن از خلفای اموی شامل معاویه، یزید بن معاویه، معاویه بن یزید، مروان بن حکم، عبدالملک بن مروان، ولید بن عبدالملک، سلیمان بن عبدالملک، عمر بن عبدالعزیز، یزید بن عبدالملک و هشام بن عبدالملک بود. او در سال‌های پایانی زندگی معاویه و در زمانی که معاویه تلاش می‌کرد تا برای پسرش یزید بیعت بگیرد، در مدینه به دنیا آمد. به نقل از یعقوبی، محمد در دوران کودکی در نبرد کربلا حضور داشت و در سال‌های نوجوانی شاهد دومین جنگ داخلی مسلمانان بر سر خلافت بود. در این زمان، پدرش، زین‌العابدین، خود را از این وقایع کنار کشیده بود. دوران حکومت عمر بن عبدالعزیز نیز در این برهه از زندگی او اتفاق افتاد.
محمدباقر
لغت نامه دهخدا
محمدباقر. [ م ُ ح َم ْ م َ ق ِ ] ( اِخ ) حاج سیدمحمد باقر شفتی، معروف به حجةالاسلام. رجوع به حجة الاسلام شفتی شود.
محمدباقر. [ م ُ ح َم ْ م َ ق ِ ] ( اِخ ) رجوع به سبزواری محمدباقربن محمد مؤمن شود.
محمدباقر. [م ُ ح َم ْ م َ ق ِ ] ( اِخ ) مجلسی. رجوع به مجلسی شود.
محمدباقر. [ م ُ ح َم ْ م َ ق ِ ] ( اِخ ) میرزامحمد باقر هروی الاصل قزوینی المسکن، شاعر معروف و متخلص به جوهری، صاحب کتاب مقتل موسوم به طوفان البکاء که شهرتی داشته و چند بار چاپ شده است. وی در حدود سال 1249 هَ. ق. در اصفهان درگذشت.
فرهنگ اسم ها
معنی: ترکیب دو اسم محمد و باقر ( ستوده و شکافنده )، باقر:در لغت به معنای شکافنده و شیردرنده است باقر لقب پنجمین امام معصوم حضرت محمدبن علی بن الحسین ( ع ) است، که بخاطر نبوغ سرشار و توانایی او در علوم مختلف به باقر ملقب گشت امام باقر ( ع ) در واقعه کربلا چهار ساله بود و تجارب فراوانی از حوادث روزگار ذخیره کرده، و با این پیشینه نهضت علمی فرا گیر و همه جانبه ای را پایه گذاری نمود که امروز غنای علمی مکتب اسلام بخصوص تفکر شیعه مرهون زحمات آن امام همام است، هر کس نام فرزندش را «باقر» بنهد و قصد او تبرک و توسل به فضائل و علوم باطنی اهل بیت ( ع ) باشد، خداوند متعال دریچه علوم غیبی را به روی او می گشاید و از هوش و زیرکی وافری بهره مند خواهد شد و از مرض نفاق و ریا و شرک خفی در امان خواهد بود و قلب اوگنجینه احادیث و روایات اهل بیت ( ع ) در بزرگ سالی می شود و هرگز دچار کهولت ذهن و پیری حافظه نخواهد شد، اسم باقرکسی به فرزندش بنهد روز و شب دهد پندش علم و تقوا بر او شود حاصل می کند درجــوار حق منزل می چشد جانش ازلب باقر چشمه ها بس بجوشدش وافر
جملاتی از کلمه محمدباقر
چون محمدباقر از حکم خداوند حکیم بر سرش افتاد شوق قرب خلاق رحیم
خوشا بر طبع والای محمدباقر صامت خوشا بر نیکی رای محمدباقر صامت