مولیان

مولیان یکی از جوی‌های مشهور در منطقه بخارا بود که در دوران سامانیان، این منطقه به خاطر باغ‌های زیبا و سرسبز خود شناخته می‌شد. سامانیان به عنوان یکی از دودمان‌های مهم در تاریخ ایران و آسیای میانه، در توسعه و آبادانی این ناحیه نقش بسزایی داشتند.

در ادبیات فارسی، به ویژه در اشعار شاعران بزرگ مانند فردوسی و حافظ، به مکان‌ها و جوی‌های معروف اشاره‌هایی شده است. مولیان نیز به عنوان یک مکان تاریخی و فرهنگی در اشعار و متون ادبی مورد توجه قرار گرفته است.

این جوی نه تنها به عنوان منبع آب، بلکه به عنوان نمادی از زیبایی و سرسبزی باغ‌ها و محیط زیست در آن زمان شناخته می‌شد و در ادبیات و فرهنگ فارسی به عنوان بخشی از هویت تاریخی و فرهنگی منطقه بخارا مورد توجه قرار دارد.

لغت نامه دهخدا

مولیان. [ ] ( اِخ ) نام رودخانه ای در بخارا. ( ناظم الاطباء ). نام جویی در بخارا. ( آنندراج ). جوی مولیان جویی است در نزدیکی قلعه بخارا که در آنجا سامانیان باغ بزرگی داشته اند. ( نمونه ادبیات تاجیک تألیف صدرالدین عینی ص 13 ). از رساله ملازاده برمی آید که هنوز جویی به اسم جوی موالیان [ مولیان ] در بیرون شهر بخارا معروف است. ( از احوال و اشعار رودکی ج 2 ص 536 ):
بوی جوی مولیان آید همی
یاد یار مهربان آیدهمی.رودکی.در فرخار بر فغفور بستی
به جوی مولیان بر پل شکستی.نظامی.خیز تا خاطر بدان ترک سمرقندی دهیم
کز نسیمش بوی جوی مولیان آید همی.حافظ.و رجوع به مدخل بعد و احوال و اشعار رودکی و تاریخ گزیده ص 382 شود.
مولیان. [ ]( اِخ ) ناحیتی است، رود لمغان از حدود آن [ از حدود ماوراءالنهر ] گذرد به نزدیک رخد. ( حدود العالم ). باتوجه به نوشته صاحب حدود العالم شاید جوی مولیان شعبه ای از رود لمغان بوده است یا رود لمغان در آنجا این نام می گرفته است و آن رود با ضیاع خود جوی مولیان نام داشته و اصل آن جوی موالیان بوده به سبب وقف امیر اسماعیل موالیان خویش را و مولیان مخفف آن است. ( از یادداشت مؤلف ). ضیاعی بوده است در بیرون شهر بخارا بسیار بانزهت، و ملوک سامانیه در آنجا کاخها و بوستانها ساخته بوده اند. ( محمد قزوینی حاشیه چهارمقاله نظامی ).... از این مطالب به خوبی برمی آید که جوی مولیان نام ضیاعی و باغی و قصر پادشاهی در بیرون شهر بخارا بوده است و جایی نزه و باصفا و رطب که امراء سامانی ماندن در آنجا را خوشتر می داشتند و حتی در شهربخارا قصری بدان بزرگی نداشته اند و هم در آنجاست که اسماعیل بن احمد سامانی را به خاک سپرده اند. ( از احوال و اشعار رودکی ج 2 ص 536 ). بنابر گفته نرشخی محل مشهوری در اطراف شهر بخارا بوده است و مولیان در اصل موالیان بوده الف آن برای تخفیف افتاده و مولیان شده است. ( از حاشیه مدرس رضوی بر تاریخ بخارا ص 216 ).

فرهنگ فارسی

ناحیتی است.

فرهنگ اسم ها

اسم: مولیان (دختر) (عربی) (طبیعت) (تلفظ: moliyān) (فارسی: مولیان) (انگلیسی: moliyan)
معنی: بندگان، نام رودخانه ای در بخارا، تلفظ عامیانه ی موالیان به معنی بندگان، ( اعلام ) ( = جوی مولیان ) نام رودخانه ای است در نزدیکی بخارا که روستاهای پیرامون آن از گردشگاه های بخارا بود، امیراسماعیل سامانی باغ های جوی مولیان را خرید و در آنجا سرای ها و بوستان ها ساخت و بر موالیان خود وقف کرد، هنوز گویا جوئی به این نام در بیرون شهر بخارا هست

جملاتی از کلمه مولیان

قصیده با مطلعِ «بوی جوی مولیان آید همی» سروده‌ای مشهور از رودکی است. طبق روایتی که نظامی عروضی سمرقندی در چهار مقاله آورده‌ است، این شعر در سده چهارم هجری قمری (سده دهم میلادی) برای تشویق امیر نصر دوم سامانی (نصر بن احمد) برای بازگشت به بخارا از هرات سروده شد.
دگر مولیان تا در بدخشان همینست از این پادشاهی نشان
پس دیگر روز امیر را به گرمابهٔ جوی مولیان برد بیرون از سرای و آن اسب و استر را ساخته و تنگ کشیده بر در گرمابه بداشتند و رکابداری غلام خویش را بفرمود و از خدم و حشم هیچ کس را به گرمابه فرو نگذاشت.
فال گیر
بیا فالت رو بگیرم!!! بزن بریم