معنای کلی
کلمه کاستنی به معنای چیزی است که قابل کاهش یا کم کردن باشد. این واژه معمولاً در اشاره به هزینه‌ها، مقدار یا سطح منابع به‌کار می‌رود و بیانگر توانایی کاهش یا محدود کردن یک چیز است. در مفهوم کلی، این واژه به امکان تغییر یا تعدیل یک کمیت اشاره دارد.
چیز کاستنی، ویژگی انعطاف‌پذیری دارد و می‌توان آن را مطابق نیاز کاهش داد. این کاهش ممکن است در ابعاد مختلف مانند زمان، پول، انرژی یا مواد باشد و هدف آن صرفه‌جویی، مدیریت بهتر یا تنظیم وضعیت است. این ویژگی باعث می‌شود منابع و امکانات به شکل بهینه مصرف شوند.
تعریف در بیمه
کاستنی یا همان فرانشیز در بیمه، به آن بخشی از خسارت گفته می‌شود که خود فرد بیمه‌گذار باید پرداخت کند. یعنی وقتی حادثه یا خسارتی پیش می‌آید، شرکت بیمه همه هزینه‌ها را تقبل نمی‌کند و درصدی یا مقداری از آن به عهده شخص بیمه‌شده باقی می‌ماند.
در قرارداد بیمه از قبل مشخص می‌شود که میزان کاستنی چقدر است. برای نمونه اگر مقدار آن ۲۰ درصد باشد و خسارت ۱۰ میلیون تومان شود، بیمه فقط ۸ میلیون را پرداخت می‌کند و ۲ میلیون تومان بر عهده خود فرد است. گاهی هم این مبلغ به صورت عدد ثابت تعیین می‌شود، نه درصدی.
هدف از وجود این شرط در بیمه، جلوگیری از سوء‌استفاده و همچنین تشویق فرد به مراقبت بیشتر از مال یا سلامتی خود است. این روش کمک می‌کند حق بیمه‌ها منطقی‌تر محاسبه شوند و هزینه‌ها میان بیمه‌گر و بیمه‌گذار تقسیم شود.
