پهلوان‌یزدی عنوانی است که به دو شخصیت کاملاً متفاوت در منابع تاریخی و حدیثی نسبت داده شده است. نخست، پهلوانی از اهالی یزد است که در دورهٔ قاجار و در دربار ناصرالدین‌شاه می‌زیست. وی به‌عنوان یکی از کشتی‌گیران و پهلوانان نامدار زمان خود شناخته می‌شد که در میادین زورخانه‌ای و مراسم پهلوانی، بر سایر رقبا غلبه می‌یافت و صاحب عنوان پهلوان‌اول می‌گردید. حضور چنین افرادی در دربار، نشان‌دهندهٔ اهمیت ورزش‌های سنتی و فرهنگ پهلوانی در آن دوره است.
در مقابل، شخصیت دیگری با همین نام در کتب رجالی و حدیثی مانند تاج‌العروس ذکر شده که با ویژگی‌های کاملاً منفی توصیف شده است. نام کامل او ابوالبشر پهلوان بن شهر مزن بن محمد بن بیوراسف یزدی ثبت گردیده و از او با عنوان دجال و کذاب یا دروغگو یاد می‌شود. ادعا شده است که وی پس از سال ۵۷۰ هجری قمری، با اسنادی مجعول و نقل‌قول از افراد ناشناس، روایاتی را به ویژه برای کتاب صحیح البخاری جعل می‌نموده است.
این تشابه اسمی، نمونه‌ای بارز از ضرورت دقت در مطالعهٔ متون تاریخی و رجالی است. یک نام واحد می‌تواند به دو فرد با شهرتی متضاد اشاره داشته باشد: یکی پهلوانی عیار و محبوب در عصر قاجار، و دیگری فردی متهم به جعل حدیث در سده‌های گذشته. بنابراین، تمایز قائل شدن بین این دو بر اساس بستر تاریخی و منبعی که نام در آن آمده، امری ضروری است.
