کمغذایی یا سوتغذیه، به هرگونه وضعیت فیزیولوژیک غیرطبیعی اطلاق میشود که در نتیجهی کمبود دریافت، جذب ناکافی یا از دست دادن بیش از حد مواد مغذی و انرژی در بدن ایجاد میگردد. این عارضه هنگامی رخ میدهد که بدن نتواند نیازهای اساسی خود برای حفظ عملکرد، رشد و ترمیم بافتها را تأمین کند. در واقع، کمغذایی شکلی از سوءتغذیه است که با محرومیت مزمن از کالری و درشت مغذیهای ضروری مشخص میشود.
این وضعیت میتواند ناشی از عوامل گوناگونی از جمله فقر، دسترسی نداشتن به غذاهای مقوی، بیماریهای زمینهای که بر جذب مواد مغذی تأثیر میگذارند (مانند اختلالات گوارشی)، یا افزایش نیاز متابولیک بدن در دورههای خاصی مانند بیماری یا بهبودی پس از جراحی باشد. در چنین شرایطی، بدن برای جبران این کمبود، شروع به مصرف ذخایر داخلی خود میکند که ابتدا چربیها و سپس پروتئینهای بافتهای عضلانی مورد استفاده قرار میگیرند. این فرآیند در نهایت به تحلیل رفتن پیشروندهی بافتها و اختلال در عملکرد ارگانهای حیاتی منجر میشود.
پیامدهای کمغذایی بسیار گسترده و جدی است و میتواند تمامی ابعاد سلامت فرد را تحت تأثیر قرار دهد. از جمله عوارض شایع آن میتوان به ضعف سیستم ایمنی و افزایش حساسیت به عفونتها، خستگی مفرط، کاهش توانایی ذهنی و تمرکز، توقف یا تأخیر در رشد کودکان، کاهش تودهی عضلانی و در موارد شدید، نارسایی ارگانها و افزایش مرگومیر اشاره کرد. بنابراین، شناسایی به موقع و مداخلهی درمانی مناسب، شامل تأمین انرژی کافی و ریز مغذیهای ضروری، برای جلوگیری از عواقب جبرانناپذیر آن از اهمیت حیاتی برخوردار است.