نامتجانس به وضعیتی اشاره دارد که عناصر یا اجزا در یک مجموعه با یکدیگر همخوانی یا سازگاری ندارند. این واژه در زمینه‌های مختلفی مانند علم، هنر، جامعه‌شناسی و آمار به کار می‌رود. به عنوان مثال، در علم مواد، ترکیب نامتجانس به موادی اشاره دارد که دارای ترکیب شیمیایی یا فیزیکی متفاوتی هستند. در هنر، می‌تواند به آثار هنری اشاره داشته باشد که از سبک‌ها یا تکنیک‌های مختلفی تشکیل شده‌اند. عوامل مختلفی می‌توانند باعث نامتجانسی در یک سیستم شوند. یکی از این عوامل، تنوع در ویژگی‌ها و خصوصیات اجزا است که می‌تواند منجر به عدم تطابق میان آن‌ها شود. همچنین، تفاوت در شرایط محیطی، مانند دما یا فشار، می‌تواند تأثیرگذار باشد. در زمینه اجتماعی، تفاوت فرهنگی و اقتصادی میان گروه‌ها نیز می‌تواند به نامتجانسی منجر شود و از همگرایی و هماهنگی جلوگیری کند.
