شاهنشاهی هخامنشی، که به عنوان امپراتوری پارس نیز شناخته می‌شود، از سال ۵۵۰ تا ۳۳۰ پیش از میلاد، یک پادشاهی باستانی ایرانی در غرب آسیا بود که توسط کوروش بزرگ تأسیس شد. در دوران خشایارشا یکم، این امپراتوری به اوج وسعت خود رسید و از بالکان و اروپای شرقی در غرب تا دره سند در شرق گسترش یافت. شاهنشاهی هخامنشی در آن زمان بزرگ‌ترین امپراتوری جهان به شمار می‌رفت و مساحتی بالغ بر ۵٫۵ میلیون کیلومتر مربع را در بر می‌گرفت. این امپراتوری همچنین نخستین ابرقدرت تاریخ به حساب می‌آید که در نهایت به دلیل حمله اسکندر مقدونی به ایران، سقوط کرد و از بین رفت. شاهنشاهی هخامنشی نخستین و تنها پادشاهی بود که توانست بخش وسیعی از جهان را برای بیش از دو قرن یکپارچه کند. در بزرگ‌ترین وسعت خود در سال ۴۸۰ پیش از میلاد، این امپراتوری به مساحت هشت میلیون کیلومتر مربع از دره سند در هند تا رود نیل در مصر و ناحیه بنغازی در لیبی امروزی و از رود دانوب در اروپا تا آسیای مرکزی گسترش یافت و به این ترتیب، به وسیع‌ترین امپراتوری باستانی تبدیل شد.
هخامنشی
لغت نامه دهخدا
هخامنشی. [ هََ م َ ن ِ ] ( اِخ ) نام عمومی سلاله ای است که فرزندان هخامنش بودندو در پارس سلطنت میکردند. رجوع به هخامنشیان شود.
فرهنگ عمید
۲. مربوط به سلسلۀ هخامنشی: سربازان هخامنشی.
فرهنگ فارسی
جمله سازی با هخامنشی
دربارهٔ ریشه نام اسروشنه افسانه‌ای به جا مانده‌است. در این افسانه بیماری روشن‌نام که دختر داریوش هخامنشی بود، در آب و هوای خوش اسروشنه بهبودی یافت؛ بنابراین اسروشنه، جایی که روشن در آن سکنی گزیده، معنا شده‌است.
