عین الحیات

عین الحیات (به معنای چشمه زندگی) کتابی است اخلاقی که توسط علامه محمدباقر مجلسی (متوفای ۱۱۱۰ ق. - ۱۶۹۸ میلادی) به زبان فارسی نوشته شده است. این اثر به بررسی و تفسیر سفارش‌ها و توصیه‌های اخلاقی پیامبر اکرم (ص) به ابوذر غفاری می‌پردازد و در تلاش است تا فضایل اخلاقی و اصول عرفانی اسلام را به خوانندگان معرفی کند.

موضوع و محتوا

عین الحیات به عنوان یک کتاب اخلاقی، شامل مجموعه‌ای از وصایای پیامبر اسلام به ابوذر غفاری است. ابوذر غفاری یکی از صحابه نزدیک پیامبر (ص) بود که به خاطر صداقت و دیانتش شناخته می‌شد. این کتاب با هدف ترویج اخلاق اسلامی و معرفی مفاهیم عرفانی به زبان ساده و قابل فهم برای عموم نوشته شده است.

ساختار کتاب

کتاب عین الحیات با مقدمه‌ای از مؤلف آغاز می‌شود و سپس مباحث به صورت سلسله‌وار و بدون نظم خاصی ارائه شده‌اند. نثر کتاب عمدتاً از نمونه‌های نثر ساده و روان دوران صفوی است و به گونه‌ای نوشته شده که بتواند به راحتی توسط مردم عادی و غیرمتخصص درک شود.

هدف مؤلف

علامه مجلسی در این کتاب تلاش کرده است تا مردم را با عرفان اسلامی اصیل آشنا کند و آن‌ها را از گرایش به عرفان‌های آمیخته با عناصر دیگر ادیان مانند مسیحیت، بودیسم، یونانی، هندی، مانوی و زرتشتی دور سازد. هدف او تأکید بر عرفان تشیع ناب و ترویج اصول اخلاقی اسلامی است.

ترجمه و تلخیص

عین الحیات توسط مؤلف و دیگران تلخیص شده و به زبان‌های عربی و اردو نیز ترجمه گردیده است. این امر نشان‌دهنده اهمیت و تأثیر این اثر در میان مسلمانان و علاقه‌مندان به علوم اخلاقی و عرفانی است.

تصویر معنی عین الحیات

فرهنگ عمید

چشمۀ زندگی، آب حیات، آب زندگانی.

دانشنامه آزاد فارسی

عَینُ الحَیات
کتابی تألیف علامه محمدباقر مجلسی، در ۱۰۷۳ق، در ترجمه و شرح فارسی وصیت پیامبر (ص). این کتاب شرح و ترجمه ای است بر وصیت پیامبر (ص) به ابوذر غفاری، با استفاده از آیات قرآنی و احادیث نبوی و نیز دوره ای از حکمت عملی و پند و اندرز، در پایان نیز خاتمه ای دارد در دو باب در فضیلت ذکر و برخی از ذکرها. این کتاب چاپ شده است (تهران، ۱۲۴۰ق).

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] عین الحیات (تحقیق رجایی). عین الحیات اثر عالم نامدار اواخر دوران صفوی محمدباقر مجلسی (1037-1110ق)، کتابی فارسی در اخلاق و عرفان اسلامی شیعی است. این کتاب ترجمه و شرح سفارش ها و توصیه های اخلاقی پیامبر اکرم(ص) به ابوذر غِفاری صحابی معروف آن حضرت است؛ که شامل مباحث ارزشمند اخلاقی و اعتقادی است که از سرچشمه خاندان وحی و رسالت سیراب گردیده است.
کتاب با مقدمه ای از محقق و مؤلف کتاب آغاز و مباحث به صورت سلسله وار ذکر شده است.
نثر کتاب در بیشتر بخش ها از نمونه های نثر ساده و روان دوران صفوی است و مطالب عمدتاً در شرح روایات پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) است. هدف مؤلف آن بوده است که با این کتاب، مردم عادی و غیرمتخصص را با عرفان اسلام اصیل آشنا سازد و آنها را از گرایش به عرفان های آمیخته با عناصر مسیحی، بودایی، یونانی، هندی، مانوی و زرتشتی بازدارد و به عرفان تشیع ناب سوق دهد.
نویسنده در ابتدای کتاب پس از ذکر فضائل سلمان و ابوذر، کیفیت اسلام ابوذر و سلمان، مظلومیت ابوذر و ظلم عثمان نسبت به وی و احوالات ابوذر و چگونگی وفات وی را ذکر کرده است.
بعد از آن نوبت به وصیت رسول خدا(ص) به ابوذر می رسد، در همین راستا، بخش اول حدیث را در چند فصل بیان نموده و در فصل اول در توضیح رؤیت خدا به توضیحی از حضرت امیر (ع) درباره رؤیت اشاره می کند که از ایشان سؤال شد آیا خدای خود را دیده ای؟ فرمود: تا خدا را نمی دیدم هرگز او را عبادت نمی کردم. سائل پرسید که خدا را به چه کیفیت یافتی؟ فرمود که: خطا کردی، به چشم او را نتوان دید، و لیکن دل، او را به حقیقت ایمان و یقین دیده است. در فصل دوم، غرض از خلقت آسمان و زمین را معرفت و عبادت دانسته است.
[ویکی شیعه] عین الحیات (کتاب). عَیْنُ الْحَیات (به معنای: چشمه زندگی) کتابی اخلاقی به زبان فارسی نوشته علامه مجلسی (متوفای ۱۱۱۰ق). این کتاب، ترجمه و شرح سفارش ها و توصیه های اخلاقی پیامبر اکرم(ص) به ابوذر غفاری است. این اثر، دارای نظم و ترتیب خاصی نبوده و مؤلف سعی کرده تا از وصایای پیامبر اسلام (ص) به ابوذر غفاری، شرحی عرفانی اسلامی ارائه دهد. عین الحیات توسط مؤلف و دیگران، تلخیص گردیده و به زبان عربی و اردو نیز ترجمه شده است.
محمدباقر بن محمدتقی مجلسی معروف به علامه مجلسی و مجلسی دوم (متوفای ۱۱۱۰ق) از معروف ترین علما، فقها و محدثان در جهان اسلام است. وی از صاحب منصبان با نفوذ شیعه در عصر صفویه و صاحب کتاب حدیثی بحار الانوار است.
عین الحیات در سال ۱۰۷۴ق تألیف شده است. هدف مؤلف آن بوده تا با تألیف این کتاب، عامه مؤمنان و شیعیان را با عرفان اصیل اسلامی آشنا کند، چون سخن پیامبر(ص) به ابوذر، جامع ترین اخباری است که بر محاسن و مکارم اخلاقی مشتمل است. مجلسی تلاش کرده تا ابتدا سخن پیامبر(ص) را به فارسی ترجمه کند و به دور از عبارات سنگین، آنچه را محتاج به تفسیر و تبیین است، شرح دهد.