خواجه عبدالله انصاری

خواجه عبدالله انصاری، معروف به پیر هرات، یکی از بزرگ‌ترین عرفا و صوفیان تاریخ اسلام است که در سال 1006 میلادی در هرات (که اکنون در افغانستان قرار دارد) متولد شد و در سال 1089 در همان‌جا درگذشت. او از نسل ابی ایوب انصاری، یکی از صحابه‌های پیامبر اسلام، می‌باشد و از این حیث دارای شهرت و اعتبار خاصی در تاریخ اسلام است.

زندگی

خواجه عبدالله انصاری در خانواده‌ای مذهبی و فرهنگی رشد کرد. پدرش، ابومنسور محمد، یک فروشنده بود که سال‌هایی از جوانی‌اش را در بلخ گذرانده بود. او به تحصیل علوم دینی و عرفانی پرداخت و به عنوان یک عارف و صوفی برجسته شناخته شد. انصاری در مکتب فکری حنبلی تربیت شده و به عنوان یک محدث، متکلم و استاد روحانی شناخته می‌شود.

آثار

از خواجه عبدالله انصاری آثار متعددی باقی مانده است که بسیاری از آن‌ها به زبان فارسی نوشته شده‌اند. مهم‌ترین اثر او مناجات‌نامه است که به عنوان یک اثر ادبی و عرفانی شناخته می‌شود. او همچنین در زمینه تفسیر قرآن و علوم حدیث آثار مهمی دارد.

سیرت و شخصیت

انصاری به خاطر سخنوری و توانایی‌های شاعری‌اش در زبان‌های عربی و فارسی مشهور بود. او یکی از نخستین صوفیانی بود که به زبان فارسی و به زبان محلی خود می‌نوشت تا آموزه‌هایش را به عموم مردم منتقل کند، نه فقط به علما.

مرقد

مقبره خواجه عبدالله انصاری در هرات، که در دوران تیموریان ساخته شده است، به عنوان یک مکان زیارتی مورد توجه قرار دارد و هر ساله زائران زیادی از نقاط مختلف به آنجا می‌روند.

تصویر معنی خواجه عبدالله انصاری

فرهنگ فارسی

خواجه عبدالله بن محمد انصاری هروی بسال ۳۹۶ ه.ق. متولد شد و معاصر الب ارسلان سلجوقی و خواجه نظام الملک بود.

دانشنامه آزاد فارسی

خواجه عبدالله اَنصاری (هرات ۳۹۶ـ همان جا ۴۸۱ق)
پیرِهَری و شیخ الاسلام هرات، مفسر، محدث، صوفی و شاعر ایرانی. نسب او به ابوایوب انصاری می رسد. علوم مقدماتی را در زادگاهش آموخت. در جوانی در ادب فارسی، عربی و علوم دینی آوازه یافت و رفته رفته در حدیث و تفسیر نیز از سرآمدان روزگار خود شد. با آن که استادانش در حدیث و فقه شافعی مذهب بودند، بعدها مذهب حنبلی را برگزید. مدتی را در نیشابور گذراند و پس از آن به بغداد، خراسان و مکه سفر کرد و به تحصیل علم حدیث پرداخت. در راه بازگشت به هرات به شیخ ابوالحسن خرقانی دست ارادت داد. چون در فقه و حدیث و تفسیر استاد بود، به شیخ الاسلام هرات مشهور شد. با این که در هرات مخالفانش چندین بار او را تهدید و از شهر تبعید کردند، از برپا کردن مجالس تفسیر و حدیث دست برنمی داشت. بیشتر شهرت خواجه عبدالله به سبب نوشتن تفسیری بر قرآن و تحریر فارسی طبقات الصوفیۀ ابوعلی عبدالرحمان سُلَّمی است که آن را به لهجۀ هروی در مجالس وعظ خود می گفته و پاره ای مطالب نیز به آن افزوده است. سبک او در نگارش میان نثر مرسل و نثر مصنوع است. عبدالله انصاری نخستین سجع ساز فارسی به شمار می رود. از آیات و احادیث در قرینه های سجع خود بهره برده و مناجات ها و مجالس او معروف است. تألیفات و اشعار او به زبان های فارسی و عربی است. از دیگر آثارش: منازل السائرین؛ صد میدان؛ رسالۀ الهی نامه در تصوف که منسوب به اوست؛ مناجات؛ ذم الکلام واهله به عربی در ردّ کلام معتزله و اشعریان. برخی رسالات خواجه عبدالله در رسائل خواجه عبدالله انصاری چاپ شده است (تهران، ۱۳۱۹ش).

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] خواجه عبدالله انصاری در روز جمعه وقت غروب خورشید، دوم شعبان سال ۳۹۶ هجری قمری در هرات به دنیا آمد. وی از علمای شیعه بوده است. و به گفته خودش هر حدیثی را که از زیر قلمش رد می شد حفظ می کرد و سیصد هزار حدیث با هزاران هزار اسناد یاد دارد. به وی لقب شیخ الاسلام داده اند.
مورخان و تذکره نویسان اتفاق نظر دارند که تاریخ ولادت خواجه روز جمعه وقت غروب خورشید، دوم شعبان سال ۳۹۶ هجری قمری در فصل بهار بوده است، استاد سرژبورکوی می گوید: در بعضی نسخه های خطی نفحات الانس اشتباها ۳۷۶ آمده است. خواجه می گوید: «پدر من ابو منصور در بلخ با شریف حمزه عقیلی می بوده است، وقتی زنی با شریف گفت که: ابو منصور را بگوی که مرا به زنی (همسری) کند! پدر من گفته است که: من هرگز زن نخواهم، و آن را رد کرده است. شریف گفته است که: آخر زن بخواهی و ترا پسری آید و چه پسری! چون به هرات آمده است و زن خواسته و من به زمین آمده ام. ولادت من روز جمعه بوده است در وقت غروب آفتاب، الثانی من شعبان، سنه ست و تسعین و ثلاثمائة، (۲/شعبان/۳۹۶ ق) و هم وی گفته است: من ربیعی ام، در وقت بهار زاده ام و بهار را سخت دوست دارم. آفتاب به هفدهم درجه ثور بوده است که من زاده ام هرگاه که آفتاب به آنجا رسد سال من تمام گردد و آن میانه بهار بود وقت گل و ریاحین.»

جملاتی از کلمه خواجه عبدالله انصاری

پدرش اسماعیل وراق هروی در طوس پیشهٔ وراقی (کتابفروشی) داشت (و همان کس است که به گفته نظامی عروضی فردوسی در فرار از غزنین به طوس در خانهٔ وی مخفی شد). از وی اشعاری اندک و استوار همچون مدح خواجه عبدالله انصاری باقی‌مانده‌است.

وی به مطالعه و تدریس متون عرفانی و تفسیری چون «مصباح الهدایه» عزالدین محمود کاشانی و «کشف الاسرار» میبدی، «عرائس البیان» روزبهان بقلی فسوی و کتب خواجه عبدالله انصاری و «اساس الاقتباس خواجه طوسی» و حکمت مشاء آثار بوعلی و تحصیل بهمنیار و… پرداختند. از سال ۱۳۴۶ به تدریس متون عرفانی فارسی، عربی، نظم ونثر، متون بلاغی، صرف و نحو و لغت مشغول شد.

ایستگاه متروی خواجه عبدالله انصاری یکی از ایستگاه‌های خط ۳ متروی تهران است که در تقاطع خیابان بنی‌هاشم و خیابان خواجه عبدالله انصاری در محدوده بزرگراه شهید صیاد شیرازی قرار دارد.

گزارش محتوای نامناسب