حریم، واژه‌ای است در فقه و حقوق که به منطقه‌ای مشخص اطراف برخی اموال غیرمنقول اشاره دارد. هدف از تعیین این حریم، حفاظت از منافع مالکین و جلوگیری از تصرفات ناپسند دیگران در این مناطق است. این واژه از ریشه حرم گرفته شده که به معنای منع و بازداشتن است. این اصطلاح به نوعی بیانگر مفهوم محدودیت و ممنوعیت است. به عبارت دیگر، حریم می‌تواند به کارهایی که انجام آن‌ها ممنوع است، اشاره کند و همچنین به چیزهایی که لمس آن‌ها مجاز نیست. در فرهنگ عربی پیش از اسلام، پوشیدن برخی لباس‌ها در مناطق مقدس حرام تلقی می‌شد. همچنین این واژه شامل افرادی می‌شود که برای دفاع از کسانی که به آن‌ها وابسته‌اند، مانند خانواده و دوستان، حاضر به جنگ و دفاع هستند. به طور کلی، حریم نه تنها به عنوان یک محدودیت فیزیکی، بلکه به عنوان یک مفهوم اجتماعی و اخلاقی نیز معنا می‌یابد که نشان‌دهنده ارزش‌ها و احترام به حقوق دیگران است.
حریم
لغت نامه دهخدا
حریم. [ ح َ ] ( ع مص ) بازداشتن از... || بی بهره گردانیدن از... حرمان. حَرم. حِرمة.
حریم. [ ح َ ] ( ع ص ) بازداشت کرده و حرام کرده شده که مس آن جائز نیست. چیزی که حرام باشد. چیزی که حرام باشد و دست بدان نتوان کرد. || چیزی که آنرا حمایت کنند و جنگ کنند بر آن. || ( اِ ) شریک. انباز. || جامه مُحرِم. || جامه ای که محرمان برکندندی و باز آنرا نپوشیدندی در حرم. || حُرمت. آبروی مردم. || گرداگرد حوض و چاه. پیرامون. پیرامن. ( محمودبن عمر ربنجنی ). گرداگرد. دور. دوروبر. حوالی. اطراف:
در زبان حجت از فر حریم ذوالفقار
شعر در معنی بسان عنبر سارا شود.ناصرخسرو.حرم آل رسول است ترا جای که هیچ
دیو را راه نبوده ست درآن شهره حریم.ناصرخسرو.بازگو تا چگونه داشته ای
حرمت آن بزرگوار حریم.ناصرخسرو.شیرمردان به حریمش سگ کهفند همه
اینت شیران که مدد ز آتش هیجا بینند.خاقانی.این کعبه را که سد سکندر حریم اوست
خضر خلیل مرتبه بنیان تازه کرد.خاقانی.هر کبوتر کز حریم کعبه جان آمده
زیر پرش نامه توفیق پنهان دیده اند.خاقانی.امسال بین که رفتم زی مکه مکارم
دیدم حریم حرمت کعبه در او مجاور.خاقانی.منزل تردامنان نبود حریم کوی دوست
هرکه نبود پاکدامن در حرم نامحرم است.فیضی دکنی.- حریم بئر یا حریم البئر؛ پیرامن چاه. پیرامون چاه. گرداگرد چاه. سرچاه. کنار چاه. کناره چاه.
- حریم حوض؛ گرداگرد حوض. ( دهار ).
- حریم دار؛ پیرامون خانه از حقوق و مرافق آن. آنچه نسبت بخانه و چاه داشته باشد از حقوق. مقابل متن، و آن آن مقدار از زمین است که تنها مالک خانه را در آن حقوق خاص است: این خانه متناً و حریماً هزار گز است. اصلاً این کلمه را بحریم چاه و اطراف آن اطلاق میکرده اند و سپس جای ممنوع و منهی التقرب را بدین نام نامیدند. ( معجم البلدان ).
- حریم شهر؛ گرداگرد شهر.
|| کسانی که عرفاً عرض شخص بشمار میروند. ( فقه ).
- در حریم؛ در کنف. در حمایت:
در حریم خانه پیغمبرت
مرمرا از تست در دو جهان نعیم.ناصرخسرو.فریاد یافتم ز جفا و دهای دیو
چون در حریم و قصر امام الوری شدم.ناصرخسرو.
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
۲. مکانی که حمایت و دفاع از آن واجب باشد.
۳. [قدیمی] آنچه حرام شده و مَس آن جایز نباشد.
فرهنگ فارسی
( اسم ) آنچه از پیرامون خانه و عمارت که بدان متعلق باشد. ۲ - مکانی که کمایت و دفاع از آن واجب باشد. جمع: احرم احاریم
ابن فاتک از بنی اسد و راوی حدیث است
فرهنگستان زبان و ادب
دانشنامه آزاد فارسی
دانشنامه اسلامی
واژه عربی حریم از ریشه حرم (به معنای بازداشتن) است و معانی گوناگون حریم متضمن مفهوم ممنوعیت و محدودیت است، از جمله کار ممنوع و حرام، هر چیزی که لمس کردن آن ممنوع است، جامه ای که عرب عصر جاهلی پوشیدن آن را در حرم ممنوع می دانستند، هر فرد یا چیزی که تحریر حمایت شخص است و برای دفاع از آن حاضر است بجنگد، مانند خانواده و دوست و شریک.
کاربرد و اصطلاح
حریم در دو معنا استعمال شده است.۱- محدوده ای از اطراف زمین احیا شده.۲- عِرض به کسر عین.معنای اصطلاحی حریم در فقه و حقوق به مفهوم لغوی آن نزدیک است و مراد از آن، محدوده خاصی از زمینِ اطرافِ مالی غیرمنقول (مانند خانه، چاه و قنات ) است که صِرف بهره برداری از آن یا بهره برداری کامل از آن منوط به در تصرف داشتنِ آن زمین است حریم به معنای نخست به محدوده ای پیرامون مکان احیا شده از زمین موات گفته می شود که بهره برداری کامل از آن مکان متوقف بر آن محدوده است و تحت تصرف دیگری جز کسی که آن را احیا کرده، نیست.
جایگاه در فقه
از حریم به معنای نخست در باب احیاء موات بحث کرده اند.در منابع فقهی متقدم، موضوع حریم غالبآ در ضمن مباحثی چون معیشت، قضایا و احکام، تجارت و بیع مطرح می شد، ولی در منابع بعدی در مبحث «احیای موات» به این موضوع پرداخته شده، زیرا یکی از شروط تملک زمینهای موات آن است که در حریمِ ملکِ کسی نباشد. برخی مؤلفان منابعِ قواعد فقه نیز گاهی، به مناسبت، به موضوع حریم پرداخته اند. حریم عمدتاً در مورد املاک (اموال غیرمنقول) مطرح می شود.
مصادیق
...
ویکی واژه
مکانی که حمایت و دفاع از آن واجب باشد.
احرم. حروم.
