به معنای گروه و دسته
جوقه در زبان فارسی و ترکی، واژهای است که به معنای جوخه، دسته یا گروهی از مردم بهکار میرود. این واژه معمولاً برای اشاره به جمعی منسجم از افراد در یک فعالیت یا هدف مشترک، مانند گروه نظامی، گروه کارگری، یا دستهای از مردم در حرکت و اجتماع به کار میرود. در متون کهن و گفتار محاورهای نیز، این واژه گاه معادل «جماعت» یا «دستهای از مردم» بهکار رفته است. برای نمونه، گفته میشود: «جوقهای از مردم گرد آمدند». این معنا از واژه، بار عمومی و اجتماعی دارد و در فرهنگهای فارسی و ترکی، هر دو ریشه دارد. در فارسی معیار امروز نیز واژه «جوخه» از همین اصل گرفته شده و در کاربرد رسمیتر، بهویژه در اصطلاحات نظامی، رواج یافته است.
به عنوان تیرهای از ایل بهارلو
در معنای دوم و خاصتر، جوقه نام یکی از تیرهها یا شاخههای ایل بهارلو است. ایل بهارلو از ایلات ترکتبار ایران به شمار میرود که ریشهای اوغوزی دارد و در دوران قراقویونلو و صفویه از ایلات مهم و بانفوذ بوده است. در ساختار درونی ایلات، هر ایل معمولاً از چندین طایفه، تیره و خانواده کوچنده تشکیل میشد و جوقه در این بافت بهمنزله یکی از این تقسیمات ایلی شناخته میشده است. اعضای این تیره، در کنار دیگر تیرههای بهارلو، در مناطق گوناگون ایران، بهویژه در نواحی جنوبی و غربی کشور، پراکنده شدند و در دورههای تاریخی مختلف در فعالیتهای سیاسی و نظامی ایلات ترکتبار نقش داشتند. از اینرو، در معنای ایلی، این واژه بیانگر یک هویت قومی و خویشاوندی در میان بهارلوهاست.