کلمهی «ندرت» در زبان فارسی به معنای کمیابی و کمیاب بودن چیزی است؛ یعنی چیزی که به ندرت یافت میشود یا به سختی پیدا میشود. این واژه معمولاً برای توصیف اشیاء، افراد، ویژگیها یا رخدادهایی به کار میرود که نادر، استثنایی یا غیرعادی هستند. به بیان ساده، این کلمه نشاندهنده ویژگی منحصر به فرد و ارزشمند چیزی است که در بیشتر موارد یافت نمیشود.
در زندگی روزمره، مفهوم این واژه میتواند به افراد با استعدادهای خاص، آثار هنری کمیاب، گیاهان یا حیوانات نادر و حتی رفتارها و اخلاقیات استثنایی اشاره داشته باشد. وقتی گفته میشود یک ویژگی یا شیء «به ندرت یافت میشود»، منظور این است که وجود آن غیرمعمول و خاص است و ارزش یا اهمیت ویژهای دارد.
از دیدگاه ادبی و فرهنگی، مفهوم ندرت در شعر و نثر فارسی نیز کاربرد فراوان دارد. شاعران و نویسندگان از این واژه برای توصیف زیباییهای نایاب، لحظات کمتکرار و انسانهای با فضیلت و برجسته بهره میبرند. به این ترتیب، این واژه نه تنها به معنای کمیابی فیزیکی، بلکه به مفهوم برجستگی، ارزشمندی و استثنایی بودن نیز در فرهنگ و زبان فارسی شناخته میشود.