شپش

شِپِش یک راسته از حشرات است. شپش ها انگل خارجی، دائمی و اجباری هستند. اجباری به این معنا است که به غیر از بدن جانداران در جاهای دیگر نمی تواند زندگی کند. شپش ها در راستهٔ «شپش بی بالان» ( Phthiraptera ) قرار دارند. این راسته دارای بیش از ۳٬۰۰۰ گونه شپش است که انگل خارجی پستانداران و پرندگانند. البته استثناء نیز وجود دارد؛ نوک اردکی و خفاش به شپش مبتلا نمی شوند. 
در راستهٔ شپش بی بالان ۴ زیرراسته وجود دارد:
• آنوپلورا ( Anoplura ) یا شپش های گزنده - مکنده که شامل شپش های بدن و ناحیهٔ شرمگاهی هستند. ( شپش مکنده ) 
• رینکوفتیرینا ( Rhyncophthirina ) که انگل فیل هستند. 
• ایسکنوسرا ( Ischnocera ) که شپش پرندگان هستند. ( سست شاخان ) 
• آمبلی سرا ( Amblycera ) که شپش جونده در این زیر راسته است و ضمائم دهانی این شپش برای تغذیه از پوست و پَر اختصاصی شده است
از لحاظ پزشکی زیرراستهٔ آنوپلورا اهمیت دارد که این زیرراسته به نوبهٔ خود شامل دو خانواده می شود:
• خانوادهٔ پدیکولیده ( Pediculidae ) که دارای ۲ گونهٔ مهم است:
• 
• شپش بدن ( Pediculus humanus humanus ) که شپش تن و بدن است و به نام های گوناگونی چون شپشک پدیکولوس کورپوریس ( Corporis ) و پدیکولوس هومانوس کورپوریس نامیده می شود. 
• شپش سر ( Pediculus humanus Capitis ) که به نام پدیکولوس کپیتیس نیز نامیده می شود و شپش سر است. 
شپش تن و سر اختلافات جزئی دارند و به طور کلی شپش سر از نظر اندازه کوچک تر، از نظر رنگ تیره تر و از نظر پوشش مقاوم تر است و شکاف های انتهای بدن آن عمیق تر است. در آلودگی های شدید، شپش سر بر روی بدن دیده می شوند ولی هیچ گاه شپش تن بر روی سر دیده نمی شود. 
بدن شپش ها از ۳ قسمت سر، سینه و شکم تشکیل شده است:
• سر شامل یک جفت چشم ساده تقریباً بیضی شکل، یک زوج آنتن ۵ بندی و ضمائم دهانی از نوع گزنده - مکنده است. 
• سینه از ۳ قسمت مفصل یا بند تشکیل شده است ( پروتوراکس - مزوتوراکس - متاتوراکس ) که این ۳ بند در شپش ها یکی شده و قطعهٔ واحدی را به وجود آورده اند. به هر بند سینه یک جفت پا متصل است که هرکدام دارای ۵ بند است و بالاخره در سینه یک جفت منفذ تنفسی دیده می شود. 
• شکم از ۷ بند تشکیل شده که منفذ تنفسی ( اسپیراکل ) روی بندهای اول تا ششم وجود دارد. برای تشخیص نر و ماده از اختصاصات آخر بدن آن ها استفاده می شود.

[ویکی فقه] شپش حشره ای کوچک و خونخوار است که از آن به مناسبت در بابهای طهارت، صلات، حج و اطعمه و اشربه نام برده‏اند.
← خون، فضله و مردار شپش
۱. ↑ العروة الوثقی ج۲، ص۳۳۸. 
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۶۲۲-۶۲۳.