یاتاقان ابزاری است که امکان حرکت آزاد بین دو بخش ماشین را فراهم می‌کند و به طور معمول برای تسهیل چرخش محور در پوسته به کار می‌رود. بلبرینگ از دو حلقه تشکیل شده است که یکی به پوسته و دیگری به محور چرخان متصل می‌شود. بین این دو حلقه، مجموعه‌ای از ساچمه‌های فولادی قرار دارد. در بسیاری از موارد، مانند توپی چرخ دوچرخه، بلبرینگ به عنوان تکیه‌گاه محور استفاده می‌شود. یاتاقان بوشی ساده‌ترین نوع آن است که شامل یک استوانه توخالی با دو نیمه مساوی می‌باشد و به عنوان تکیه‌گاه ثابت یا متحرک میل لنگ موتور اتومبیل به کار می‌رود. در برخی ماشین‌ها، به جای ساچمه‌های گرد در بلبرینگ‌ها، از غلتک‌های استوانه‌ای یا نوع سوزنی استفاده می‌شود که به ساچمه سوزنی معروف هستند. در تجهیزات دقیق، مانند ساعت‌ها و ابزارهای اندازه‌گیری هواپیما از موادی مانند یاقوت ساخته می‌شوند و به آن‌ها نوع سنگی گفته می‌شود. در برخی کاربردها، از نوع نایلونی و دیگر انواع پلاستیک نیز استفاده می‌شود که به روغن‌کاری نیازی ندارند، زیرا سطح آن‌ها معمولاً لغزنده است.
یاتاقان
لغت نامه دهخدا
فرهنگ عمید
* یاتاقان زدن: آسیب دیدن یاتاقان های خودرو بر اثر نرسیدن روغن.
* یاتاقان سوزاندن: = * یاتاقان زدن
فرهنگ فارسی
فرهنگستان زبان و ادب
دانشنامه عمومی
یک نوع متقدم از یاتاقان های خطی از سه بدنه استفاده می کند که بر روی هم و در زیر قلم بند قرار دارند. گرچه هیچ مدرک قاطعی وجود ندارد اما این فناوری ممکن است به قدمت ساخت هرم گیزا باشد. یاتاقان های خطی مدرن از اصول مشابهی استفاده می کنند با این تفاوت که بعضی مواقع از ساچمه به جای غلتک استفاده می شود.
اجزای نخستین ساچمه های ساده و غلتکی، چوب بوده است اما سرامیک، یاقوت کبود و شیشه نیز کاربرد داشتند. آهن، برنز، بابیت و فولادهای دیگر، سرامیک ها و پلاستیک ( برای مثال نایلون، پلی اکسی متیلن، تفلون و UHMWPE ) همگی امروز معمولند. یک ساعت جیبی مرصع برای کاهش اصطکاک از سنگ ها استفاده می کند و با این کار اجازه می دهد که زمان دقیق تر نگه داشته شود. حتی مواد قدیمی هم می توانند دوام خوبی داشته باشند. برای مثال، یاتاقان های چوبی امروزه هنوز هم می توانند در آسیاب های آبی قدیمی دیده بشوند که آب، سرد و روانکاری اش را تأمین می کند.
یاتاقان های چرخشی برای بسیاری از کاربردها مورد نیازند، از کاربردهای سنگین در محور چرخ ها و شفت های ماشین گرفته تا قسمت های دقیق ساعت ها. ساده ترین یاتاقان چرخشی یاتاقان بوش است که فقط یک سیلندر است که بین چرخ و محورش وارد می شود، این ساختار به وسیله یاتاقان غلتشی ادامه پیدا کرد که در آن بوش به وسیله تعدادی غلتک سیلندری جایگزین شد. هر غلتک به عنوان یک چرخ جدا رفتار می کند.
اولین یاتاقان غلتکی اتاق دار عملی در اواسط دهه ۱۷۴۰ میلادی به وسیله جان هریسون که ساعت ساز بود ابداع شد. این وسیله از یاتاقان برای یک حرکت نوسانی بسیار محدود استفاده می کرد ولی او همچنین در همان زمان از یک یاتاقان مشابه در یک وسیله واقعاً دوار در یک ساعت معمولی نیز استفاده کرد.
یک مثال قدیمی از بلبرینگ چوبی که یک میز چرخنده را پشتیبانی می کرد، از کشتی رومی نمی در دریاچه نمی به جا مانده است. خرابی کشتی به ۴۰ سال قبل از میلاد برمی گردد. گفته می شود لئوناردو دا وینچی یک نوع یاتاقان ساچمه ای را در حدود سال ۱۵۰۰ شرح داده است. مسئله ای در ارتباط با بلبرینگ ها، مالش ساچمه ها در مقابل یک دیگر است که موجب اصطکاک مضاعف می شود. اما مالش می تواند به وسیله محبوس کردن ساچمه ها درون یک قفس جلوگیری شود. یاتاقان غلتشی اتاق دار در اصل به وسیله گالیله در قرن هفدهم شرح داده شد. قرار دادن یاتاقان ها در یک ردیف تا سال های زیاد بعد از آن انجام نشد. اولین امتیاز حق ثبت کاسه ساچمه متعلق به فیلیپ وگان از کارمارتن در ۱۷۹۴ بود.
جملاتی از کلمه یاتاقان
به دلیل وجود اصطکاک بین اجزای مکانیکی در ماشین آلات به وجود می آیند،به طور مثال در یاتاقان ها. این دسته از نویزها فرکانس پایین داشته و به راحتی قابل تفکیک می باشند.
در نوع کششی یاتاقان‌ها و واحد محرک توسط پایه‌هایی از قسمت فوقانی آویخته قرار می‌گیرند
