ناقوس یک وسیله ساده است که صدای توخالی تولید می‌کند و در دسته سازهای کوبه‌ای ایدیوفون قرار می‌گیرد. این ابزار عملکردی مشابه زنگ و زنگوله دارد، اما بزرگ‌تر از آن‌هاست. این وسیله به عنوان یک وسیله مذهبی نیز شناخته می‌شود و در برخی ادیان برای اعلام خبر به مومنان استفاده می‌شود. در برخی کشورهای اسلامی، مسیحیان به جای نوع فلزی، از نوع چوبی بهره می‌برند. در ایران، این وسیله گاهی برای بزرگداشت مراسم سیاسی نیز به کار می‌رود. بزرگ‌ترین ناقوس جهان وزنی معادل ۳۶ تن، ارتفاعی به اندازه ۳ متر و ۷۲ سانتی‌متر و قطری برابر با ۳ متر و ۸۲ سانتی‌متر دارد. این ناقوس در هلند ساخته شده و در ژاپن برای مقاصد توریستی استفاده می‌شود. گاهی برای نصب ناقوس در کلیسا یا به صورت مستقل برجی ساخته می‌شود. این برج‌ها در گذشته نماد استقلال یک ناحیه و امروزه نمایانگر نفوذ و غنای فرهنگی آن منطقه هستند.
ناقوس
لغت نامه دهخدا
قیصر بر درگه تو سوزد ناقوس
هرقل در خدمت تو درّد زنار.فرخی.روم ناقوس بوسم زین تحکم
شوم زنار بندم زین تعدا.خاقانی.سبحه درکف میگذشتم بامداد
بانگ ناقوس مغان بیرون فتاد.خاقانی.به ناقوس و به زنار و به قندیل
به یوحنا و شماس و بحیرا.خاقانی.ناقوس هوا بشکن گر زآنکه نه گبری تو
زنار ریا بگسل گر زآنکه نه ترسائی.عطار.ما در این گفتگو که از یک سو
شد ز ناقوس این ترانه بلند.هاتف.صوت ناقوس همه وصف جمال سبوح
حرف ناقوس همه نعت جلال قدوس.؟ ( از انجمن آرا ).
ناقوس. ( اِ ) بتکده. ( فرهنگ نظام ). رجوع به ناووس و نااوس شود. || ( اصطلاح موسیقی ) در موسیقی، نام یک آواز از دستگاه سه گاه. ( فرهنگ نظام ). رجوع به ناقوسی شود. || ( اصطلاح تصوف ) در اصطلاح متصوفه، عبارت از انتباه است که به سوی توبت و انابت و عبادت خواند و نیز جذبه که از حق تعالی خبر کند و از نفس خلاصی دهد و بطاعت و قناعت دعوت کند و از خواب غفلت بیدار سازد. ( فرهنگ نظام ) ( کشاف اصطلاحات الفنون از کشف اللغات ).
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
فرهنگ فارسی
جملاتی از کلمه ناقوس
فکن سنگی به ناقوسش که تن زن وگر بد جنبد او را بر دهن زن
ترک ناموس کنم دست به ناقوس زنم بکنشت آیم و زانسوی به سوی تو شوم