ملّا واژهای است که از کلمه عربی مولی به معنای سرور و آقا گرفته شده و در زبان عربی به کار نمیرود. در زبان فارسی، این واژه معانی مختلفی دارد. نخست، به عنوان استاد و معلم، خواه مرد باشد یا زن، به ویژه در مکتبخانهها به کار میرود. دوم، به معنای فردی عالم و تحصیلکرده است؛ به طوری که هر کسی که توانایی خواندن و نوشتن داشته باشد نیز میتواند به عنوان ملا شناخته شود. سوم، این کلمه به عنوان لقب علمای دین و روحانیونی که در زمینه فقه و اصول تحصیل کردهاند، استفاده میشود. همچنین، روحانیان یهودی و زرتشتی نیز در ایران به این نام خطاب میشوند. برخی از شخصیتهای مشهور نیز با این لقب شناخته میشوند، مانند ملاصدرا.
با آغاز دوره صفویه، عنوان ملاباشی به وجود آمد که در ابتدا به معلم زبان عربی سلاطین و شاهزادگان اطلاق میشد. به تدریج، این عنوان به برجستهترین و اعلمترین علمای دین اختصاص یافت و به مقام و منزلت آنها اشاره داشت. این تحولات نشاندهنده اهمیت مقام علمی و دینی آن ها در جامعه ایرانی بوده و به نوعی نمایانگر جایگاه آنان در تاریخ فرهنگ و علم ایران است.