مغز

مَغز یکی از حسّاس ترین و پیچیده ترین اعضای بدن در همه مهره داران و بیشتر بی مهرگان است که در برخی گونه ها ۲ درصد از وزن بدن جان دار را تشکیل می دهد. مغز در انسان حدود ۲۰ تا بیش از ۲۵ درصد کالری ( انرژی ) روزانه را مصرف می کند و بیشتر انرژی مورد نیاز خود را از کربوهیدرات ها ( گلوکز خون ) جذب می کند و این سوخت را به سرعت مصرف می کند. حتّی زمانی که شخص در خواب است، مغز بیشتر از هر عضوی از بدن اکسیژن مصرف می کند. به نارسایی مغزی ایسکمی مغزی می گویند. 
در انسان، مغز و نخاع مجموعاً بخش دستگاه عصبی مرکزی ( CNS ) را تشکیل می دهند که وظیفه آن دریافت وضعیت درونی و بیرونی بدن از دستگاه عصبی پیرامونی ( PNS ) موجود در نقاط مختلف بدن، پردازش پیام های دریافتی و صدور فرمان های مرتبط می باشد. مغز شامل نیمکره های مخ، مخچه و ساقه مغز است. بیشتر حجم مغز را نیمکره های مخ تشکیل می دهند. نیمکره های مخ باعث می شوند تا انسان بتواند فکر کند و حرف بزند و مسائل را حل کند. نیمکره چپ فعالیت های نیمه راست بدن و نیمکره راست فعالیت های نیمه چپ بدن را کنترل می کند. اما آن ها همکاری هم دارند مثلاً در موقع نگاه کردن. هر دو نیم کره به طور همزمان از همه بدن اطلاعات را دریافت و پردازش می کنند. هر نیم کره کارهای مخصوص به خود را نیز دارد؛ مثلاً نیم کره چپ به توانایی استدلال و ریاضیات و نیم کره راست مخ در مهارت های هنری تخصص یافته است. مخچه هم مرکز برخی تعادل بدن است و با ورزش های مانند ژیمناستیک و بندلغزی تقویت می شود. بخش دیگر مغز، ساقه مغز است که اتصال دهندهٔ مخ و مخچه به نخاع است. ساقه مغز شامل سه بخش است: مغز میانی، پل مغزی و بصل النخاع. بصل النخاع در بالای نخاع است و مرکز فعالیت های غیرارادی بدن است و برای همین مشهور، به گره حیات است. مخ شامل لوب های مختلفی است:
• لوب آهیانه ای 
• لوب پیشانی 
• لوب گیجگاهی 
• لوب پس سری
که در هر یک از این لوب ها حواس مختلفی وجود دارد برای مثال لوب پیشانی: حس بویایی، لوب پس سری: حس بینایی، لوب گیجگاهی: حس شنوایی و لوب آهیانه ای: مرکز حواس پیکری مانند لامسه. همچنین مغز دارای دستگاه لیمبیک هست. 
مغز در همهٔ مهره داران و بیشتر بی مهرگان مرکز دستگاه عصبی است. تنها شماری از بی مهرگان مانند اسفنج دریایی، عروس دریایی، آب دزدک دریایی بالغ و ستاره دریایی مغز ندارند، هرچند دارای بافت عصبی پراکنده ای هستند. مغز در سر و معمولاً نزدیک اندام های حسی نخستین مانند بینایی، بویایی، چشایی و شنوایی قرار دارد. مغز مهره داران پیچیده ترین اندام بدنشان است.
مغز (غذا). مغز ( انگلیسی: Brain as food ) همچون بیشتر اندام های داخلی یا فراورده های فرعی گوشت، می تواند به عنوان مواد غذایی مصرف گردد. مغزهایی که به عنوان مواد غذایی مورد مصرف قرار می گیرد از قبیل مغز خوک، سنجاب، خرگوش، اسب، گاو، میمون، مرغ، شتر، ماهی، بره و بز می باشند. در بسیاری از فرهنگ ها، گونه های مختلف مغز به عنوان یک غذای لذیذ در نظر گرفته می شود. 
دوکوزاهگزانوئیک اسید ( DHA ) که یک اسید چرب امگا ۳ با اهمیت است، در مغز پستانداران به وفور یافت می شود. به عنوان نمونه، طبق داده های ارزش غذایی، ۸۵ گرم ( ۳ اونس ) از مغز گاو دارای ۷۲۷ میلی گرم از این نوع اسید چرب امگا ۳ است. برای قیاس قرار دادن، مؤسسه ملی سلامت ( NIH ) تعیین کرده است که روزانه، خردسالان به ۱۵۰ میلی گرم و زنان باردار و شیرده به ۳۰۰ میلی گرم به دوکوزاهگزانوئیک اسید ( DHA ) نیاز دارند. 
حدود ۱۲ درصد از ترکیب مواد مغذی مغز را لیپید تشکیل داده است که بخش زیادی از آن در قسمت میلین قرار دارد ( که دارای ۷۰ تا ۸۰ درصد چربی است ). مغز دارای کلسترول بسیار زیادی است. به طور نمونه، مصرف یک وعده «مغر خوک داخل شیر گریوی» ممکن است شامل ۳٬۵۰۰ میلی گرم کلسترول باشد ( که معادل ۱۱۷۰ درصد از مرجع مصرف رژیم غذایی توصیه شده می باشد ). 
مغز (فیلم ۱۹۶۲). مغز ( انگلیسی: The Brain ) فیلمی به کارگردانی فردی فرانسیس است که در سال ۱۹۶۲ منتشر شد. از بازیگران آن می توان به آن هیوود و برنارد لی اشاره کرد.
مغز (فیلم ۱۹۶۹). مغز ( به فرانسوی: Le Cerveau ) یک فیلم کمدی سرقت به کارگردانی ژرار اوری محصول مشترک فرانسه و ایتالیا است که در سال ۱۹۶۹ منتشر شد. 
مغز (فیلم ۱۹۸۸). «مغز» ( انگلیسی: The Brain ( 1988 film ) ) فیلمی در ژانر ترسناک و علمی–تخیلی است که در سال ۱۹۸۸ منتشر شد. از بازیگران آن می توان به سینتیا پرستون اشاره کرد.