لات واژهای است که در گویش عامیانه فارسی به کار میرود و به طور معمول به فردی اطلاق میشود که از نظر رفتاری در جامعه، هنجارشکن تلقی شده و یا رفتارهایی خارج از عرف متعارف از خود نشان میدهد. این واژه میتواند طیفی از معانی را در بر گیرد؛ از فردی که به شوخطبعی و بذلهگویی میپردازد و فضایی شاد و بیدغدغه را ایجاد میکند، تا کسی که رفتارهای نامتعارف و گاه مشکلساز دارد و در منظر عمومی به عنوان یک ناهنجار اجتماعی دیده میشود.
در برخی بافتهای فرهنگی و اجتماعی، واژه لات بار معنایی خنثی یا حتی مثبتی نیز میتواند داشته باشد، به طوری که به فردی با روحیه آزاد، بیقید و بند و دور از تجملات و ظواهر دستوپاگیر اشاره دارد. این افراد ممکن است به دلیل صداقت، صراحت لهجه و عدم پایبندی به قواعد خشک اجتماعی، در میان برخی اقشار جامعه محبوبیت پیدا کنند. با این حال، در نگاه کلانتر و رسمیتر، این واژه غالباً با مفاهیمی چون بیبندوباری، بیمسئولیتی یا حتی خشونت گره خورده است.
بنابراین، درک معنای دقیق لات بستگی به بستر استفاده و گوینده یا شنونده دارد. این کلمه، مانند بسیاری از واژگان عامیانه دیگر، نشاندهنده تنوع زبانی و فرهنگی در جامعه است و میتواند بسته به موقعیت، تفاسیر متفاوتی را برانگیزد. استفاده رسمی از این واژه معمولاً اجتناب میشود، مگر در تحلیلهای جامعهشناختی یا زبانشناختی که به بررسی واژگان و مفاهیم عامیانه میپردازند.
