قیچک

قیچک. [ ق َ / ق ِچ َ ] ( اِ ) غژک. غجک. غیچک. غچک. و آن سازی است از مطلقات ذوات الاوتار دارای کاسه ای است و بر سطح آن پوست کشند و بکمانه در عمل آورند و بر روی آن ده وتر. ( سیم ) بندند. ( فرهنگ فارسی معین ). رجوع به آهنگ شود.

(چَ ) (اِ. ) = غیچک. غچک. غجک. غژک: نوعی کمانچه، یکی از آلات موسیقی که کاسة کوچک و دستة بلند دارد و با آرشه نواخته می شود.

قِیْچَک
از سازهای زهی آرشه ای. دیگر نام های این ساز در متون قدیمی فارسی عبارت است از قیچک، غژک، غزک، غچک (قچک) و غژ. در بلوچستان به سرود یا سروز و در سیستان به قیچک معروف است. نواختن این ساز امروز فقط در بلوچستان و سیستان معمول است. خصوصیات ظاهری قیچک بلوچی با نوع سیستانی تاحدودی متفاوت است. قیچک سیستانی باریک تر و بلندتر از قیچک بلوچی است، تعداد وترهای آن کمتر و شیوه های اجرایی آن نیز ساده تر است. این ساز متشکل است از کاسه ای طنینی و دو قسمتی، که دهانۀ پایینی آن با پوست پوشانده شده و دهانۀ بالایی آن باز است. دستۀ این ساز کوتاه است و به لانۀ کوک و سرپنجه منتهی می شود. قیچک دو گروه وتر دارد؛ گروه اول وترهای اصلی است (در قیچک بلوچی چهار و در قیچک سیستانی سه عدد است) و آرشه روی آن ها کشیده می شود. گروه دوم، وترهای فرعی، (واخوان ها)، است (هفت عدد در هر دو نوع قیچک بلوچی و سیستانی)، که روی آن ها آرشه کشیده نمی شود و با ارتعاش وترهای اصلی به صدا درمی آیند. این ساز از مهم ترین و متداول ترین سازهای بلوچستان و سیستان است. قیچک بلوچی تقریباً در بیشتر انواع موسیقی بلوچستان، ازجمله سَوت، و گواتی، حضور دارد و کاربردهای متنوعی دارد. قیچک سیستانی، اغلب در مجالس عروسی و شادمانی نواخته می شود. این ساز از بلوچستان و سیستان، به برخی از مناطق مجاور و گاه غیر مجاور نیز راه یافته است؛ ازجمله منطقۀ کهنوج در استان کرمان، میناب، بندر چارک و بستک در استان هرمزگان.

غیچک. غچک. غجک. غژک: نوعی کمانچه، یکی از آلات موسیقی که کاسة کوچک و دستة بلند دارد و با آرشه نواخته می‌شود.

💡 اردشیر کامکار (زاده ۲۸ آبان ۱۳۴۱ در سنندج) آهنگساز، نوازندهٔ کمانچه، قیچک، دف و ویولن است. او از اعضای گروه کامکارها است.