قمیز واژهای در زبان فارسی است که در دو معنای متمایز به کار رفته است. معنای نخست آن به نوعی نوشیدنی اشاره دارد که از شیر تهیه شده و طعمی ترش داشته است. این نوشیدنی جایگزینی برای مسکرات در برخی مجالس یا فرهنگها محسوب میشده است، که نشاندهنده تنوع در نوشیدنیهای غیرالکلی و جایگزینهای فرهنگی آن در ادوار مختلف است.
معنای دوم قمیز به ظروف نوشیدنی، بهویژه پیالهها، ساغرها و جامها اطلاق میشود. این کاربرد، به نقش این ظروف در مراسمها، جشنها و محافل اجتماعی اشاره دارد و نشاندهنده اهمیت جنبههای بصری و تشریفاتی نوشیدن در فرهنگ ایرانی است. انتخاب ساغر و جام به عنوان نمادی از نوشیدن، عمق فرهنگی و ادبی این واژه را نمایان میسازد. در مجموع، واژه قمیز با بار معنایی دوگانه خود، هم به یک نوشیدنی خاص و هم به ابزار نوشیدن اشاره دارد. این گستره معنایی، دریچهای به سوی درک بهتر عادات، فرهنگ نوشیدن و واژگان کهن در زبان فارسی میگشاید و نشان میدهد چگونه یک کلمه میتواند در بسترهای مختلف، مفاهیم متفاوتی را در بر گیرد.