قرشمال

کولی‌های خراسان که در بین اهالی خراسان غرشمال (قرشمال یا قریشمال) یا غربتی یا غربت نیز نامیده می‌شوند، شامل گروه‌های پراکندهٔ قومی در خراسان هستند. کولی‌ها در شهرهای خراسان، جا و مکان خاصی ندارند و به‌صورت متفرق زندگی می‌کنند، اما در سبزوار کوچه‌ای به نام کوچهٔ غروشمارها (کوتاه شدهٔ غیرشمار)، در بجنورد محله ای به نام بربرقله غربتی‌ها، در نیشابور کوچهٔ غربت‌ها، در تربت حیدریه محله‌ای به نام تپه غربت‌ها که محل تجمع و اقامت آن‌ها است. در منطقه تربت جام به آنها جت و کاسبکار هم گفته می‌شود و محلی به نام کوچه جتها یا کوچه کاسبها هم وجود دارد. بیشتر مشاغل فنی و آهنگری سفالگری چوب بری والیته موسیقی مهارت دارند. هسته اصلی موسیقی تربت جام را جتها یا کولی‌ها تشکیل می‌دهند. در دوره پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار، شاطرباشی ایشان ریاست کولی های خراسان را بر عهده داشت. سپس پس از مرگ شاطرباشی، ریاست بر عهده علی اکبرخان سرتیپ پسر حاجی هاشم خان از خویشاوندان شاطرباشی بود. غرشمار (قرشمال، قریشمال) اصطلاحی است در گویش فارسی خراسانی که برای کولی‌ها به کار می‌رود. واژهٔ قرشمار تحریف شده غیرشمار به معنی خارج از شمارش است. این مردمان به علت فرهنگ خانه‌به‌دوشی و به جهت اینکه ساکن و مقیم مکان یا شهر خاصی نبودند در سرشماری‌های آماری نیز در شمار افراد یک شهر یا منطقه خاص به حساب نیامده ازاین رو آن‌ها را به عنوان افراد غیرشمارش یا غرشمار نامیده‌اند. غُربَت یا هندی‌ها اصطلاحی دیگر است در خراسان به گویش نیشابوری برای کولی‌ها به کار می‌رود. این واژه که به معنای بیگانه است دلالت بر بیگانگی کولی‌ها در خراسان دارد.