عضبا

در زبان فارسی، واژه عضبا به عنوان تلفظی رایج از واژه عربی عضباء به کار می‌رود. این نام، همان‌گونه که در سنت اسلامی ذکر شده، به یکی از ناقه‌های (شتر ماده) پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) اطلاق می‌گردد. انتخاب نام برای حیوانات، به‌ویژه در فرهنگ‌های کهن و تاریخی، اغلب بیانگر ویژگی‌های بارز، اهمیت جایگاه، یا رویدادهای خاصی بوده است که آن حیوان در زندگی صاحب خود داشته است. در مورد این واژه، این نام احتمالاً صفتی را تداعی می‌کرده که در شأن این ناقه بوده است.

بررسی ریشه‌یابی و معنای این واژه در زبان عربی، می‌تواند به درک عمیق‌تری از چرایی انتخاب این نام کمک کند. واژه عضب به معنای چیزی است که بریده شده، قطع شده، یا تیز و برنده است. این صفت می‌تواند به جنبه‌های مختلفی از ناقه اشاره داشته باشد؛ از جمله سرعت، قدرت، استقامت، یا حتی شاید ویژگی ظاهری خاصی در بدن یا سم‌های آن. در بافت تاریخی و فرهنگی صدر اسلام، انتخاب نامی با چنین بار معنایی برای ناقه پیامبر (ص)، می‌تواند نشان‌دهنده اهمیت آن در سفرهای ایشان، یا جایگاه ویژه‌ای باشد که این ناقه در میان مرکب‌های پیامبر (ص) داشته است.

در تداول زبان فارسی، تلفظ عضبا به جای عضباء، نشان‌دهنده تحول زبانی و انطباق واژگان بیگانه با آواها و قواعد زبان فارسی است. این پدیده در طول تاریخ زبان فارسی بسیار رایج بوده و موجب غنای بیشتر واژگان فارسی شده است. این نام به عنوان یکی از ناقه‌های رسول الله (ص)، علاوه بر جنبه تاریخی و مذهبی، بخشی از میراث زبانی و فرهنگی ما محسوب می‌شود که یادآور ارتباط نزدیک پیامبر (ص) با حیوانات و اهمیت دادن ایشان به مرکب‌هایشان است. این نام، همچون سایر نام‌های مرتبط با شخصیت‌های برجسته دینی، همواره با احترام و جایگاهی خاص در میان مسلمانان، به‌ویژه فارسی‌زبانان، یاد می‌شود.

لغت نامه دهخدا

عضبا. [ ع َ ] ( اِخ ) تلفظی است از عضباء در تداول فارسی زبانان، و آن نام ناقه رسول اﷲ ( ص ) است:
فخرت به سخن باید زیرا که بدو کرد
فخر آنکه بکرد از پس او ناقه عضبا.ناصرخسرو.و رجوع به عضباء شود.

فرهنگ معین

(عَ ضْ ) [ ع. عضباء ] (اِ. ) ۱ - ماده شتری که گوشش شکافته باشد. ۲ - لقب ناقة حضرت رسول (ص ).

فرهنگ فارسی

تلفظی است از عضبائ در تداول فارسی زبانان و آن نام ناقه رسول الله ( ص ) است

ویکی واژه

عضباء
ماده شتری که گوشش شکافته باشد.
لقب ناقة حضرت رسول (ص)

جمله سازی با عضبا

اقبال و بخت پی‌ر و عضبا ور فرفش خورشید و ماه خادم شبیر و شبرش
فخرت به سخن باید ازیرا که بدو کرد فخر آنکه نماند از پس او ناقهٔ عضبا
فال گیر
بیا فالت رو بگیرم!!! بزن بریم
فال ورق فال ورق فال تاروت فال تاروت فال درخت فال درخت فال عشق فال عشق