الیافی طبیعی از جنس پروتئین است که از برخی انواع آن می‌توان پارچه تولید کرد. نخ آن به بافت پارچه‌های ابریشمی می‌انجامد که به عنوان یکی از بهترین و نرم‌ترین پارچه‌های جهان شناخته می‌شوند. خاصیت درخشش این نخ باعث می‌شود که پارچه‌های بافته شده از آن مانند منشورهایی به نظر برسند که از زوایای مختلف رنگ‌های متفاوتی را نمایش می‌دهند. نخستین بار، ابریشم بافی در حدود ۲۷۰۰ سال پیش از میلاد مسیح در چین آغاز شد. چینی‌ها از ۴۰۰۰ سال پیش به روش تهیه آن آشنا بودند. داستان جالبی درباره چگونگی کشف آن در چین وجود دارد: گفته می‌شود که روزی ملکه چین، سی لینگ شی، به اشتباه یک پیله کرم را در آب جوش مخصوص شست‌وشوی دست‌ها می‌اندازد. روز بعد، او متوجه می‌شود که تارهایی از ظرف بیرون آمده‌اند و از این تجربه لذت می‌برد. از آن زمان، او شروع به نگهداری از این کرم‌ها کرد تا بتواند از ابریشم آن‌ها برای تهیه لباس استفاده کند. چینی‌ها برای مدت طولانی راز تهیه ابریشم را حفظ کردند تا اینکه ژاپنی‌ها در قرن سوم میلادی موفق به کشف این راز شدند.
ابریشم
لغت نامه دهخدا
کمندی ز ابریشم و چرم شیر
یکی تیغ درخورد گرد دلیر.فردوسی.همچنان باشم ترا من که تو باشی مر مرا
گر همی دیبات باید جز که ابریشم متن.ناصرخسرو. || تار سازها که بزخمه یا بناخن نوازند: وَتَر؛ ابریشم رباب و چنگ. ( مقدمةالادب زمخشری ). || مطلق سازهای زه دار:
سمن عارضان پیش خسرو بپای
به آواز ابریشم و بانگ نای...فردوسی ؟من غلام مطربم کابریشم خوش میزند.حافظ؟- ابریشم خام؛ خامه. دمقس.
|| دستان ِ ساز. پرده ساز:
سر فریاد نداریم پگاه است هنوز
یک دو ابریشم شایدکه فروتر گیرند.سیدحسن غزنوی.- ابریشم زدن؛ نواختن، زدن یکی از رود جامگان را.
- کرم ابریشم؛ کرم قز. کرم پیله. دودالقز.
و نیز گفته اند ابریشم نوعی از سازهای نواختنی است و بدین شعر تمثل کرده اند:
بَابریشم و عود وچنگ و طنبور
در بزم تو باد زهره مزدور.
و ظاهراً بر اساسی نیست.
- ابریشم مقرض؛ ابریشم که با مقراض سخت ریزه کرده و در معاجین آمیختندی فربهی و قوت و نیز رفع خفقان را.
- ابریشم هفت رنگ؛ تارهای ابریشم است به هفت لون که بر سر عروس آویزند و آنرا بشگون نیک دارند.
- مثل ابریشم؛ سخت باریک، چنانکه رشته طعام و رشته پالوده و مانند آن.
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
۲. (موسیقی ) [قدیمی] تار سازهایی مانند رباب و چنگ.
۳. (موسیقی ) [قدیمی] هر سازی که با مضراب یا ناخن نواخته می شود.
۴. (موسیقی ) [قدیمی] نوعی ساز زهی ایرانی که امروزه در دست نیست.
* ابریشم طرب: [قدیمی] تار ساز، زه.
فرهنگ فارسی
فرهنگ اسم ها
معنی: رشته ای که از تارهای پیله برای دوختن و بافتن سازند، حریر، نوعی ساز زهی، ( پهلوی )، ( در گیاهی ) گلی به صورتِ رشته های باریک آویخته به رنگ زرد یا سرخ که در تابستان ها می رویَد، درخت این گل، تاری بسیار محکم، نازک، و درخشان که کرم ابریشم به دور خود می تند، گلی به صورت رشته های باریک آویخته به رنگ زرد یا سرخ که در تابستانها می روید
دانشنامه عمومی
حدود ۵۵۰ سال بعد از میلاد مسیح ژوستینین یکم پادشاه بیزانس، دو راهب را به عنوان جاسوس به چین فرستاد. زمانی که آن دو برگشتند چندین کرم ابریشم را در داخل یک استوانهٔ چوبی از بامبو با خود آوردند. بعد از آن هنر به دست آوردن ابریشم از کرم ابریشم کم کم در تمام جهان شناخته شد. امروزه ابریشم ایتالیا به لحاظ زیبایی و کیفیت در جهان بهترین نوع ابریشم است.
پیشینه تولید پوشاک و پارچه ابریشمی در ایران به پیش از اسلام برمی گردد که به پادشاهی هفتواد در بم نسبت داده شده است. در آن دوره سه نوع لباس و پارچه از ابریشم تهیه می شده است:[ نیازمند منبع]
• نوع اول دیبا بوده که به لباس ابریشمی ساده رنگی گفته می شده است.
• نوع دوم برخلاف گفته لغت نامه دکتر معین پرنیان بود که به لباس ابریشمی چند رنگ و اغلب هفت رنگ گفته می شده که در بعضی موارد دارای طرح گل در میان پارچه هم بوده است.
• نوع سوم و کاملاً درباری ایرانی پرند بوده است که به پارچه رنگین ابریشمی و دارای طرح های حاشیه ای گفته می شده و مخصوص خاندان شاهنشاهی ایرانی بوده است.
اولین کارخانه ابریشم کشی در ایران اولین بار میانه های سده نوزدهم در دوران سلطنت ناصر الدین شاه به وسیلهٔ یکی از سرمایه داران گیلان به نام آقا محمد خان رشتی درقریه برکاده رشت بنا شد که فعالیت آن پس از مدت کوتاهی متوقف گردید. در آخرین سال سلطنت ناصرالدّین شاه یکی دیگر از تجار معروف گیلان به نام حاج امین الضرب موفق شد درحد دانش فنی آن روز کارخانه ابریشم کشی مجهزی با استفاده از ماشین آلات فرانسوی درشهر رشت ایجاد کند، و با استفاده از مدیران بازرگانی دیبلت ( debblet ) فرانسوی انحصار تأسیس آن را به مدت ۲۰ سال به دست آورد این کارخانه با نیروی کارگران ایرانی چندین سال با موفقیت به ابریشم کشی و تولید محصول با کیفیت مورد قبول بازارهای بین المللی پرداخت ولی سرانجام مسائل اجتماعی و ناسازگاری های دو فرهنگ شرق و غرب آن را به تعطیلی کشاند. این مکان در حال حاضر به صورت یک باغ رها شده است و همچنین پناهگاه پرندگان مهاجر است که چند ساختمان قدیمی در آن وجود دارد. به استناد گزارش های تاریخی موجود، در گذشته بهترین نوع ابریشم و نوغان در رشت و اطراف آن به عمل می آمد.
ابریشم (رمان). ابریشم ( انگلیسی: Silk ) ( فرانسه: Soie ) نام داستانی شعرگونه از الساندرو باریکو، داستان نویس شهیر ایتالیایی است.
داستان به بیان داستان زندگی هروه ژونکور تاجر فرانسوی کرم ابریشم در قرن نوزدهم میلادی می پردازد که در مسافرت به ژاپن دچار عشق معشوقهٔ یک بارون ژاپنی می شود و هنگام بازگشت به فرانسه همسرش هلن به وی مشکوک می شود و...
در سال ۲۰۰۶ شرکت نیولاین سینما با استخدام فرانسوا جیرار کارگردان فرانسوی شروع به ساخت نسخهٔ سینمایی داستان کرد. مایکل پیت و کیرا نایتلی بازیگران این فیلم هستند.
این فیلم بر اساس کتابی با همین نام ساخته شده.
مفهوم کلی این فیلم دربارهٔ عشق های واقعی هستند که آن ها را نمی بینیم و از آن ها چشم پوشی میکنیم.
ابریشم (فیلم ۲۰۰۶). «ابریشم» ( انگلیسی: Silk ( 2006 film ) ) فیلمی در ژانر ترسناک و علمی–تخیلی است که در سال ۲۰۰۶ منتشر شد. از بازیگران آن می توان به یوسوکه اگوچی اشاره کرد.
ابریشم (فیلم ۲۰۰۷). ابریشم ( انگلیسی: Silk ) فیلمی اقتباسی از رمانی به همین نام اثر نویسنده ایتالیایی الساندرو باریکو است. این فیلم در سبک درام و به کارگردانی فرانسوا جرارد، کارگردان فیلم ویولن قرمز بوده که در سال ۲۰۰۷ میلادی منتشر شد.
• مایکل پیت
• کیرا نایتلی
• آلفرد مولینا
• کوجی یاکوشو
• میکی ناکاتانی
• کلوم کیت رنی
• جون کونیمورا
• کنت والش
• نائوکو واتانابه
• مارتا برنز
• تونی برتورلی
• فرانچسکو کارنلوتی
دانشنامه آزاد فارسی
تارهایی پروتئینی از پیلۀ کرم ابریشم. تولید ابریشم با بیش از ۲۶۰۰ سال سابقۀ تاریخی و کاربرد آن در انواع پارچه و قالی ایرانی شهرت و اعتبار جهانی دارد. تاریخ نگاران و جهانگردان بسیاری ازجمله هرودوت، ابن حوقل، توماس هربرت و شاردن در نوشته های خود از مرغوبیت و شهرت ابریشم ایران یاد کرده اند. تولید ابریشم در کارخانه های ابریشم کشی طی چند مرحله صورت می گیرد. ابتدا ابریشم خام به دست می آید که شسته نشده است؛ بعد از شست وشو، که به آن «قلیاب کشی» می گویند، ابریشم پخته حاصل می شود. براثر عمل قلیاب کشی صمغ معروف به «سِرازین»، که به تارهای ابریشم چسبیده است، ازبین می رود. در مرحلۀ آخر از تفالۀ ابریشم یا انتهای تارهای باقی ماندۀ پیله، که به صورت الیاف بریده است، ابریشم کجین حاصل می شود. در قالی بافی از نخ چلۀ ابریشمی استفاده می کنند. خامۀ ابریشمی را در بافت گل و برگ و شاخه نیز به کار می برند. معمولاً این پرز را رنگ می کنند و به صورت دوازده تا پانزده لا درمی آورند. نظام نمره گذاری ابریشم، «دنیر» است؛ که عبارت است از وزن ۹هزار متر از الیاف رشته ای برحسب گرم. دوسوم احتیاجات صنعت قالی بافی برای فرش های ابریشمی از داخل کشور و دیگر نیازها از طریق واردات تأمین می شود. در ایران، تولید و ادارۀ امور صنعت ابریشم به عهدۀ شرکت پرورش کرم ابریشم، وابسته به وزارت جهاد کشاورزی، است. شرکت مذکور در مناطق پرورش این کرم، گیلان، مازندران، خراسان، فارس، آذربایجان شرقی، ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، سمنان، کردستان، و کرمانشاه؛ شعبه هایی دایر کرده است که بر عملیات نوغانداری نظارت می کند.
دانشنامه اسلامی
پوشیدن لباس ابریشمی خالص یا لباسی که آستر آن ابریشم خالص باشد برای مرد حرام و نماز با آن باطل است.
جواهر الکلام ج۸، ص۱۱۴.
پوشیدن لباس ابریشم هنگام ضرورت و نیز لباسی که ابریشمی بودن آن مشکوک است برای مرد، جایز و نماز با آن صحیح است.
توضیح المسائل، ص۱۱۶.
پوشیدن ابریشم در حال جنگ جایز است، لیکن در صحت نماز با آن در صورت امکانِ کندن آن در حال نماز، اختلاف است.
العروة الوثقی، ط.ج، ج۲، ص۳۴۴.
...
ویکی واژه
درختی از دسته گل ابریشم‌ها جزء تیره پروانه‌واران که گونه‌ای از آن در جنگلهای شمال ایران به نام شب‌خسب (شوفِس) وجود دارد.
سازهای زه‌دار.
