آپادانا

آپادانا در باستان‌شناسی به تالارهای ستون‌دار اطلاق می‌شود و این اصطلاح از تالار ستون‌دار تخت جمشید گرفته شده است. تمدن‌های فلات ایران، ساخت آپادانا را از معماران اورارتویی فرا گرفتند. قدیمی‌ترین آپادانای شناسایی شده در ایران، در طبقۀ چهارم تپۀ حسنلو در استان آذربایجان غربی کشف شده و متعلق به تمدن مانایی است که به آن حسنلو گفته می‌شود. در کاوش‌های باستان‌شناسی دانشگاه تهران در تپۀ سگزآباد دشت قزوین، تالاری خشتی کشف شد که به اعتقاد کاوشگر، حسن طلایی، سقف آن بدون استفاده از ستون قابل احداث نبوده است. بر این اساس، طلایی معتقد است که قدمت ساخت آن به عصر برنز می‌رسد. در تخت جمشید، تالار مرکزی این مجموعه بوده و از مهمانان عالی‌رتبه و ساتراپ‌ها در آن پذیرایی می‌شد. این تالار ستون‌دار به شکل مربع و با ابعاد ۵۸×۵۸ متر است و دارای شش ردیف ستون شش‌تایی و دیوارهای خشتی بوده است. در جبهه‌های شمالی، شرقی و غربی تالار، ایوان‌های ستون‌دار با دو ردیف ستون شش‌تایی ساخته شده بود. شهرت آپادانا بیشتر به دلیل نقوش برجستۀ پلکان شرقی آن است که چهره‌های نمایندگان ۲۳ ملت تابع شاهنشاهی هخامنشی را به تصویر می‌کشد.

لغت نامه دهخدا

( آپادانا ) آپادانا. ( اِخ ) بارگاه پادشاهان ایران. || نام یکی از قصور تخت جمشید.

فرهنگ فارسی

( آپادانا ) بار گاه یا تالار هخامنشیان در تخت جمشید و آن قریب ۴ متر از سطح سر در بزرگ بلند تر ساخته شده و برای رسیدن بدان پلکانی دو طرفی موجود است. و دیوار های پیش بست سطح اعلی بنقوشی مزین است و دیوار اینجا کتیبه ای از خشایار شاه دیده می شود.
نام یکی از قصور تخت جمشید

فرهنگ اسم ها

اسم: آپادانا (دختر) (فارسی) (تاریخی و کهن) (تلفظ: apadana) (فارسی: آپادانا) (انگلیسی: apadana)
معنی: کاخ با شکوه هخامنشیان

دانشنامه آزاد فارسی

آپادانا (باستان شناسی). در اصطلاح باستان شناسی، تالار ستون دار، برگرفته از تالار ستون دار پرسپولیس. تمدن های فلات ایران ساختن آپادانا را از معماران اورارتویی آموختند. کهن ترین آپادانای شناخته شدۀ ایران از طبقۀ چهارم تپۀ حسنلو در استان آذربایجان غربی کشف شده است که به تمدن مانایی باز می گردد و آن را آپادانای حسنلو می نامند. در کاوش های باستان شناختی دانشگاه تهران به رهبری حسن طلایی در تپۀ سگزآباد دشت قزوین هم تالاری خشتی خاکبرداری شد که از نظر کاوشگر، احداث سقف آن بدون کاربرد ستون ناممکن بود. طلایی بر همین مبنا پیشینۀ ساخت آپادانا را به عصر برنز می رساند.
آپادانا (تخت جمشید). آپادانا (تخت جمشید)تالار مرکزی مجموعۀ تخت_جمشید که در آن از مهمانان عالی مقام و ساتراپ ها پذیرایی می شد. آپادانا تالاری ستون دار به شکل مربع است که هر ضلع آن ۵۸×۵۸ متر است و شش ردیف ستون شش تایی داشت و دیوارهای آن خشتی بود. در جبهه های شمالی و شرقی و غربی تالار، ایوان های ستون دار با دو ردیف ستون شش تایی ساخته شده بود. معروفیت آپادانا به نقوش برجستۀ پلکان شرقی آن است که چهرۀ نمایندگان ۲۳ ملت تابع شاهنشاهی هخامنشی را نمایش می دهد. همچنین در ۱۳۱۳ش فریدریک کرفتر از مؤسسۀ شرق شناسی دانشگاه_شیکاگو برحسب اتفاق و تصادف دو لوح زرین و سیمین به خط میخی و زبان فارسی باستان یافت که در آن ها نسب پادشاهی داریوش اول معرفی می شود. این الواح به پی نوشته های آپادانا و یا تخت جمشید هم نام بردارند، زیرا از زیر یک پایۀ ستون پیدا شدند. از مجموع ستون های آپادانا تنها سیزده ستون بازمانده است که هر کدام نوزده متر بلندی دارد. ساختمان آپادانا که در زمان داریوش هخامنشی اول آغاز شده بود، در عهد خشایارشا به پایان رسید و جمعاً در حدود ۳۰ سال برای اتمام آن وقت صرف شد.
آپادانا (شوش). سرستون گاو دوسر با تیرهای سقف بر دوش، موزه لوور، پاریس
بازمانده های تالاری ستون دار در تپۀ باستانی شوش در استان خوزستان. تاریخ احداث آپادانای شوش به داریوش اول هخامنشی می رسد. معروفیت آپادانای شوش به آجرهای لعابدار منقوشی است که میراث هنر بابلی است. آجرهای لعابدار آپادانا به نقوش شیرهای غرّان و جانوران افسانه ای، همانند دروازه ایشتر در بابل، و نیزه داران پارسی و عیلامی آراسته است. تکنیک ساخت و تراش سرستون ها و پایه ستون ها همانند پرسپولیس بوده و کار هنرمندان یونانی است. از آن جا که شوش قدمتی بس کهن تر از پرسپولیس و پاسارگاد دارد و ازجمله مادرشهرهای جهان باستان بود، ای بسا تالارهای ستون دار پرسپولیس از آپادانای شوش الگو گرفته باشند. کتیبۀ میخی داریوش اول از آپادانای شوش به دست آمده است. براساس نوشته ها، اردشیر اول و داریوش دوم آن جا را پس از آتش سوزی مرمت کرده اند. بسیاری از آثار آپادانا در اوایل قرن ۲۰ به موزۀ لوورِ پاریس برده شد.

ویکی واژه

نام کاخی در شهر شوش‌باستان متعلق به داریوش‌بزرگ. آپادانا ممکن است به صورت آپادان و شکل کهن‌تر پادان باید باشد، که نخست عنوان کوهی مشهور مانند کوه بیستون بوده است، این اصطلاح گاهی با اکباتانا مترادف است.

جمله سازی با آپادانا

وی فعالیت خود را در رده‌های جوانان آپادانا تهران آغاز کرد. بعدها به آکادمی جوانان شاهین تهران و احسان ری پیوست.