واژهٔ آریایی در معنای بنیادین، حاکی از نجیب و شریف بودن است. این واژه، اشاره به دسته‌ای از اقوام هندواروپایی دارد که تقریباً چهار هزار سال پیش به فلات ایران مهاجرت نمودند و در شکل‌گیری تاریخ و فرهنگ این سرزمین، نقش بسزایی ایفا کردند. این اقوام، زبان فارسی را به ایران وارد کرده و شالوده‌های تمدن ایرانی را بنیان نهادند. آریا نامی است که به گروهی از مهاجران هندواروپایی اطلاق می‌شود که در طول هزاره سوم پیش از میلاد، همزمان با مهاجرت اقوام هندواروپایی از سمت شمال از فرهنگ آندرونوو و فرهنگ سینتاشتا به فلات ایران و شبه‌قاره هند مهاجرت کردند. صورت اضافی جمع این واژه به صورت اَییریانِم، ریشه نام کشور ایران است. خاستگاه آریایی‌ها، سیبری کنونی بوده که پس از جدا شدن از دیگر اقوام هندواروپایی به قزاقستان آمده و در آن ساکن شدند. سپس به فلات ایران و شمال هند رفته و بومیان این مناطق را از نظر فرهنگی و زبانی دچار تحول گسترده کردند. برخی بر این باورند که اقوام هندواروپایی‌زبان، خود را در تقابل با بومیان ایران مانند ایلامی‌ها و دیگر اقوام و هندوستان مانند دراویدی‌ها، آریایی به معنای شریف و اصیل نامیدند. این اقوام در گذشته با نام هندو-ژرمنی نیز شناخته می‌شدند.
آریایی
فرهنگ فارسی
ویکی واژه
منسوب به قوم بزرگ آریا. مردمان هندی و ایرانی‌زبان ساکن در شمال غربی هند امروزی، کشور ایران و سرزمین های بینابین. آریایی در صورت تجزیه شدن به دو بخش آری - آیی منتج خواهد شد، و در این صورت با آریا ریشه و مفهوم متفاوت خواهد داشت. [۱]
↑ آری را ممکن است اَری تلقی نمود که به زبان معیار باستان یعنی ذوب شدن، حقیر شدن و کوچک شدن است. بخش دوم آیی، در واقع همان آیه بوده که به معنی آدم از هر طیف و نژاد در دنیای باستان است، بدین منوال آریایی یعنی انسانی از نسل ذوب شده یا خجل.
جمله سازی با آریایی
حیف باشد سفیه سودایی قهرمان نژاد آریایی
مهین دستور دربار خدایی شرف‌بخش نژاد آریایی
دهقان آریایی رفت و به مرز وی غیر از جهود و ترسا برزیگری نماند