بشقاب

بشقاب ظرفی معمولاً دایره‌ای، کم‌عمق و با کف صاف و پهن است که برای سرو غذا و گاهی به‌منظور تزئینی و تشریفاتی استفاده می‌شود. در زبان، به معنای ظرف خالی است و واژه قاب در این اصطلاح ریشه‌ای سغدی دارد که به زبان ترکی وارد شده است. در ترکی استانبولی، به تاباک معروف است که از ریشه تابک پهلوی نشأت گرفته و در فارسی به شکل تابه درآمده و در واژه ماهی‌تابه نیز دیده می‌شود. در گذشته، به ویژه انواع بزرگ لبه‌دار، نام‌هایی چون دوری، پردل و رکابی داده می‌شد. در زبان فارسی، بشقاب‌های سفالی و سوپ‌خوری به نام‌های سُکُر شناخته می‌شوند. همچنین بشقاب بزرگ به نام زکنج، نوع کوچک به بَزمَک، نوع کشیده به دیس، ژرف به گِردَنَه، چوبی به چپین و نوع پهن به تبرک یا گرباک معروف است. آن ها از مواد مختلفی مانند چینی، ملامین، بلور، پلاستیک، سرامیک، آرکوپال و حتی استیل و گاهی چوب ساخته می‌شوند. اندازه، شکل و عمق آن ها بسته به نوع کاربرد آن‌ها متفاوت است. معمولاً غذا قبل از سرو در بشقاب، ابتدا در دیس کشیده می‌شود.

لغت نامه دهخدا

بشقاب. [ ب ُ ] ( ترکی، اِ ) پشقاب. ( از غیاث ) ( آنندراج ). ظرف غذاخوری پهن و گرد و کم عمق مانند دوری و رکابی که سکر و سکرچه نیز گویند. ( ناظم الاطباء ). ظرف پخ که در آن چلو یا پنیر و سبزی و امثال آن گذارند. لب تخت.

فرهنگ معین

(بُ ) ( اِ. ) ظرف غذاخوری معمولاً گرد، کمابیش مسطح و لبه دار یا دارای شیبی اندک به طرف داخل.

فرهنگ عمید

ظرف چینی، لعابی، یا فلزی پهن و مدور که در آن غذا می خورند، دوری، پیش دستی.

فرهنگ فارسی

ظرف لعابی یافلزی پهن ومدورکه در آن غذامیخورند
( اسم ) ظرف غذا خوری پهن و گرد و کم عمق سکر سکرچه. یا بشقاب گود. بشقابی که برای خوردن غذاهایی مانند سوپ بکار رود.

دانشنامه عمومی

بُشقاب ( ترکی آذربایجانی )، لب تخت یا دوری ظرفی معمولاً دایره شکل، کم عمق، دارای کف صاف و پهن است و جهت صرف غذا ( و گاهی با هدف تشریفاتی و تزئینی ) به کار می رود.
بُشقاب در لغت به معنای ظرف خالی که قاب به معنای ظرف در این واژه ریشه ی سغدی دارد که وارد زبان ترکی شده ودر زبان ترکی استانبولی به بشقاب تاباک گویند که از ریشه ی تابک پهلوی میباشد که در فارسی به صورت تابه در آمده و در واژه ی ماهی تابه دیده میشود.
در قدیم به ویژه بشقاب های بزرگ لبه دار را دوری، پردل، و رکابی می گفتند. در پارسی، بشقاب سفالی و سوپ خوری، سُکُر ( یا سُکوره، سُکُرجه، اُسکُر، اُسکُرچه )، بشقاب بزرگ زکنج، بشقاب کوچک بَزمَک، بشقاب کشیده دیس، بشقاب ژرف گِردَنَه، بشقاب چوبی چپین، و بشقاب پهن تبرک یا گرباک نامیده می شده است.
بشقاب ها از مواد گوناگونی چون چینی، ملامین، بلور، پلاستیک، سرامیک، آرکوپال و حتی استیل و گاهی چوب ساخته می شوند. اندازه، شکل و عمق بشقاب ها بسته به نوع کاربرد آن ها ( پیش غذا، غذای اصلی، سوپ خوری ( با عمق کمی بیشتر )، میوه، و دسر ) متفاوت است. غذا پیش از توزیع در بشقاب معمولاً در دیس کشیده می شود.
بعضی از بشقاب ها فقط به عنوان وسیله تزئینی کاربرد دارند. برخی از بشقاب ها نیز در شکل های دیگری بجز دایره ( مانند مربع ) تولید می شوند. نوعی از بشقاب با قابلیت نگهداری لیوان و قاشق و حمل همه این ها با یک دست به شکل آرگونومیک طراحی شده است. همچنین طرح هایی در دست است تا بشقاب های گرم شونده به تولید برسند.
برخی علاقه مندان، به جمع آوری بشقاب اقدام می کنند. جمع آوری بشقاب به عنوان مجموعه برای نخستین بار توسط یک بریتانیایی - هلندی در سال ۱۸۰۰ ( میلادی ) صورت گرفت.
بشقاب (فیلم ۲۰۰۰). بشقاب ( به انگلیسی: The Dish ) فیلمی محصول سال ۲۰۰۰ و به کارگردانی راب سیتچ است. در این فیلم بازیگرانی همچون سم نیل، کوین هارینگتون، تام لانگ و پاتریک واربرتون ایفای نقش کرده اند.

دانشنامه آزاد فارسی

بُشقاب
ظرف مخصوص غذاخوردن، معمولاً گِرد و پهن، پخ، و با گودی کم. دیوارۀ بشقاب بسیار کوتاه، لبه اش به خارج برگشته و کف آن اغلب مدور است. در این ظرف غالباً غذاهایی از قبیل چلو، پنیر، سبزی و جز آن گذارده و صرف می شود. بشقاب ها از گذشته تاکنون معمولاً از سفال، شیشه، چینی، فلزات یا جنس های دیگر ساخته می شوند و نقوش، طرح ها، اندازه ها و رنگ های مختلف دارند. استفاده از این گونه ظروف هنوز رواج دارد و تنوع آن ها بسیار زیاد است.

ویکی واژه

تابک یا ظرف نوشیدن یا خوردن معمولاً گرد از چینی، سرامیک یا فلز، کمابیش مسطح و لبه‌دار یا دارای شیبی اندک به طرف داخل. بشقاب به معنی ظرف خالی، بُش به معنی خالی و قاب به معنی ظرف.

جمله سازی با بشقاب

دیدم آن زن که بپندار تو نایاب آمد ز ره دیگر با کاسه و بشقاب آمد
میهمانی و میزبانی و چلو مسمن و غذای فسوجن و بشقاب کوکو و کاسه گل در چمن شما را گوارا باد.