اهورامزدا نام خداوند یکتا و بزرگ در دین زرتشتی است که به معنای «خدای دانا» یا «خدای حکمت» شناخته میشود. این واژه از دو بخش «اهورا» به معنی «سرور» یا «آقا» و «مزدا» به معنی «دانش» یا «حکمت» تشکیل شده است. او به عنوان خالق جهان و نیروی نیکی و راستی در مکتب زرتشت پرستش میشود.
جایگاه در دین زرتشتی
در دین زرتشتی، اهورامزدا به عنوان خدای بی‌همتا و همه‌چیزدان شناخته میشود که جهان را خلق کرده و نظم و عدالت را برقرار می‌سازد. او نیروی خیر مطلق است و در مقابل نیروهای شر که توسط اهریمن نمایندگی می‌شوند، قرار دارد. پیروان دین زرتشت به تبعیت از آموزه‌های او، راه راستی، درستی و نیکی را دنبال می‌کنند.
ویژگی‌ها و نمادها
اهورامزدا نماد خرد، نور، و پاکی است و در متون زرتشتی مانند اوستا بارها از او به عنوان سرچشمه همه خوبی‌ها یاد شده است. تصویر معروف او به صورت بالدار و همراه با نماد فروهر، نمادی از روح و نیروی حیات است. این خداوند یکتا به عنوان منبع همه اخلاقیات و ارزش‌های انسانی در نظر گرفته میشود.
اهمیت در تاریخ و فرهنگ ایران
اهورامزدا نقش بسیار مهمی در شکل‌گیری فرهنگ و تمدن ایرانی داشته و تأثیر عمیقی بر فلسفه، اخلاق و هنر ایران باستان گذاشته است. دین زرتشتی که بر پایه پرستش او بنا شده، یکی از قدیمی‌ترین دین‌های جهان است و آموزه‌های آن هنوز هم در میان برخی اقلیت‌های ایران و جهان زنده است. همچنین، بسیاری از اصول اخلاقی و مفاهیم عدالت در فرهنگ ایرانی ریشه در آموزه‌های او دارد.
گهنبار از با شکوه و مهم‌ترین جشن‌های مردمی زرتشتیان است که هدف برجسته آن، باروری یعنی بخشش و داد و دهش و ایجاد همبستگی و همازوری و پی بردن زرتشتیان از وضع یکدیگر در جامعه‌است. زرتشتیان در این جشن‌ها به ستایش اهورامزدا و سپاسگزاری از او برای داده‌ها و آفریده‌های نیک اش می‌پردازند.
در اوستا، مهر حامل نور آسمانی است. او قبل از طلوع خورشید روی قله های سنگی کوه ها ظاهر می شود. در طول روز او با گردونه‌ی خود که توسط چهار اسب سفید کشیده می شود، آسمان پهناور را طی می کند، و هنگامی که شب فرا می رسد، همچنان با درخشش سوسوزن (ستارگان) سطح زمین را روشن می کند. علاوه بر این در نوشته‌های پهلوی، اهورامزدا، مهر را بر فراز کوه البرز سکونت داده‌است. در اوستا نیز به سکونت مهر در کوه البرز اشاره دارد و از همان جاست که روشنی روز را به ارمغان می‌آورد.
سپندارمذ در جهان معنوی نمودار محبت و بردباری و تواضع اهورامزدا است و در جهان مادی فرشته‌ای است که موکّل زمین است. اَرمیتی همواره زمین را خرّم و آباد و بارور می‌سازد و هر کسی که در زمین به کشت و زرع بپردازد و مزرعه‌ای را آباد کند، خشنودی او را فراهم ساخته‌است.
در فهرست نام خدایان که در کتابخانهٔ آشوربنیپال (۶۸۸ تا ۶۲۶ قبل از میلاد) یافت شده‌است، خدایان ماد هم به چشم می‌خورند. در یک فهرست واژهٔ میترا و در فهرست دیگر اَسَرَمَزاش که آن را باید با اَسوَره‌مَزداس که خود صورت اصلی آریایی اهورامزدا است یکی بدانیم. این دو نام برترین خدایان مادها بودند. مغان پیش از دین زرتشتی دارای بررسی‌هایی دربارهٔ زمان به گونهٔ تکامل‌یافتهٔ آن بودند که ظاهراً درون‌مایهٔ دین ایشان را می‌ساخت.
در اساطیر ایزد آذر را فرزند و پسر اهورامزدا می‌خوانند همان‌گونه که همتای هندی او، اَگنی را فرزند دیائوس، خدای بزرگ هندی می‌خوانند. آذر را نماد نظم راستین و نشانهٔ مرئی حضور اهورامزدا می‌دانند.
