استیفاء

استیفاء در لغت به معنای تمام گرفتن، باز ستاندن یا ادای حق است. در اصطلاح حقوقی، به خصوص در مبحث مسئولیت مدنی، به بهره‌مندی از مال یا منفعت متعلق به دیگری اشاره دارد که این بهره‌مندی می‌تواند از طریق قرارداد یا به صورت ناروا و بدون قرارداد صورت گیرد. به بیان ساده‌تر، استیفاء یعنی تصرف یا استفاده از مال یا حقی که متعلق به شخص دیگری است، بدون رضایت او یا بدون مجوز قانونی. به این نوع استیفاء که بدون اذن قانونی یا قراردادی انجام می‌شود، استیفای ناروا یا استیفای بلاجهت می‌گویند. به عنوان مثال، اگر کسی بدون اجازه از اتومبیل دیگری استفاده کند و از آن بهره ببرد، این عمل مصداق استیفای ناروا است، زیرا بدون داشتن حق، از مال دیگری استفاده کرده است. قانون مدنی ایران به موضوع استیفاء، به ویژه استیفای ناروا، پرداخته است. ماده ۳۳۶ این قانون به این موضوع اشاره دارد و بیان می‌کند که اگر شخصی مالی را به ضرر دیگری از تصرف او خارج کند، باید آن مال را به صاحبش بازگرداند و در صورت از بین رفتن مال، باید مثل یا قیمت آن را بپردازد.