ارنواز

نامی اصیل و کهن برای دختران است که ریشه در متون باستانی ایران دارد. این نام در اوستا به‌صورت اِرِنَوَک و در فارسی میانه (پهلوی) به‌ این شکل ثبت شده است. از نظر ساختار واژگانی، ارنواز مرکب از دو بخش اِرِنَه به‌معنای سزاوار، شایسته و مقدس، و واز که صورت باستانی واژه و به‌معنای سخن و گفتار است، می‌باشد. بنابراین معنای کامل نام را می‌توان دارندهٔ سخن سزاوار، کسانی که گفتارش شایستگی دارد یا به‌تعبیری زیباتر آن که سخنش رحمت می‌آورد دانست.

در اساطیر حماسی ایران، به‌ویژه در شاهنامهٔ فردوسی، ارنواز به‌عنوان یکی از شخصیت‌های تاریخی و کهن معرفی می‌شود. او خواهر جمشید، پادشاه پیشدادی، است که به‌اتفاق خواهر دیگرش، شهرناز، به‌دست ضحاک اسیر شد و به ناچار به همسری او درآمد. این روایت نمادین، نشان‌دهندهٔ تسلط نیروهای بدی بر نیکی و گذر دوران سختی و ظلمت در تاریخ اساطیری ایران است. نام ارنواز، با این پیشینهٔ غنی، پیوندی ناگسستنی با فرهنگ، تاریخ و ادبیات حماسی ایران زمین دارد.

این نام نه تنها به‌دلیل تلفظ دلنشین و معنی عمیق و مثبتش، بلکه به‌خاطر اصالت و ریشه‌دار بودن در میراث فرهنگی ایران، همواره گزینه‌ای باشکوه برای نام‌گذاری محسوب شده است. ارنواز نماد فردی است که سخنش همراه با خرد، شایستگی و برکت است و انتخاب آن، پاس‌داشتی ارزشمند برای احیای نام‌های اصیل فارسی و زنده نگاه داشتن یاد قهرمانان کهن این سرزمین به شمار می‌رود.

لغت نامه دهخدا

ارنواز. [ اَ ن َ ] ( اِخ ) ( مرکب از ارنه اوستائی، بمعنی سزاوار و خوب + واز، به معنی واژه و سخن. نیکوسخن و آنکه سخنش رحمت می آورد ) اَرِنَوَک. خواهر جمشید است که با خواهر دیگر شهرناز در حباله ضحاک بودند و فریدون این هر دو خواهر را گرفت و ضحاک را بکشت. ( جهانگیری ) ( برهان ) ( رشیدی ). و بقولی او را دختر جمشید دانسته اند: ( ( او [ فریدون ] را سه پسر بودند: دو مهتر ازشهرناز خواهر جمشید، و بروایتی گویند ایشان از دخترضحاک زادند، و کهترین پسر از ارنواز خواهر جم. ) ) ( مجمل التواریخ و القصص ص 27 ). در درواسپ یشت اوستا بندهای 13 و 14 آمده که فریدون برای ایزد گوش قربانی کرد و از او درخواست که بر ضحاک غلبه کند و دو زن وی سنگهوک ( شهرناز ) و اَرِنَوَک ( ارنواز ) را که برای توالد و تناسل دارای بهترین بدن و برای خانه داری برازنده هستند از او برباید. ( یشتها تألیف پورداود ج 1 ص 193 و ج 2 ص 150 ):
دو پاکیزه از خانه جمشید
برون آوریدند لرزان چو بید
که جمشید را هر دو خواهر بدند
سر بانوان را چو افسر بدند
ز پوشیده رویان یکی شهرناز
دگر ماهروئی بنام ارنواز.فردوسی.در ایوان شاهی شبی دیریاز
بخواب اندرون بود با ارنواز.فردوسی.

فرهنگ فارسی

خواهر جمشید پادشاه پیشدادی ( داستان )
مرکب از ارنه اوستائی بمعنی سزاوار

فرهنگ اسم ها

اسم: ارنواز (دختر) (فارسی، اوستایی، پهلوی) (تاریخی و کهن) (تلفظ: arnavāz) (فارسی: اَرنَواز) (انگلیسی: arnavaz)
معنی: دارنده سخن سزاوار، از شخصیتهای شاهنامه، آن که سخنش رحمت می آورد، ( در شاهنامه ) نام خواهر جمشید که ضحاک او را به همسری خود درآورد، ( در اوستا ) ارنوک، ( پهلوی ) نام خواهر جمشید است که در اوستا ارنوک نامیده شده، ارنواز به معنی ' آن که سُخنش رحمت می آورد' می باشد، مرکب از ارنه ( سزاوار ) + واز ( واژه )، به معنی دارنده سخن سزاوار، نام یکی از دو دختر جمشید پادشاه پیشدادی

دانشنامه آزاد فارسی

اَرنَواز
به معنی نیکوسخن، در اساطیر ایرانی یکی از دو دختر جَمشید در اَوِستا، اِرِنَوَک آمده است. او و خواهرش، شَهرناز، پس از پیروزی ضَحّاک بر جمشید به همسری ضَحّاک درآمدند؛ اما به دست ِ فِرِیدون رهایی یافتند. ارنواز، با ورود فریدون به کاخ ضحاک، ماجرای خود و خواهرش را با او در میان نهاد. در درواسپ یَشت (← یَشت ها) این دو زن بهترین زنان برای فرزندآوری، و برازنده ترین زنان برای خانه داری شناخته شده اند.

ویکی واژه

~ نام یکی از دختران یا خواهران جمشید پادشاه اسطوره‌ای ایران در شاهنامه است. که جمشید را هر دو دختر بدند..... سر بانوان را چو افسر بدند..... ز پوشیده رویان یکی شهرناز..... دگر پاکدامن به نام ارنواز
~ از دو کلمه ار-نواز شکل گرفته و شاید منظور از بخش اول همسر و بخش دوم نوازش کردن باشد در این صورت مفهوم ضمنی کل عبارت همسر نواز یا مورد نوازش همسر قرار گرفتن است.

جمله سازی با ارنواز

مجلهٔ رولینگ استون او را در رتبهٔ چهل‌وسوم از فهرست «۱۰۰ گیتارنواز برتر تمام دوران‌ها» جای داده است.
ارنواز یکی از دو دختر جمشید است که در ابتدا به همسری ضحاک درآمد و پس از پیروزی فریدون بر ضحاک، همسر فریدون شد.
در ایوان شاهی شب تیره باز به خواب اندرون بود با ارنواز