واژه دستاسین به طور سنتی به فرایندی اطلاق میشود که در آن، مواد غذایی، به ویژه غلات، با استفاده از دست و ابزارهای دستی آسیاب شده و به ذرات ریزتر، همچون آرد، تبدیل میگردند. این روش که ریشه در تاریخ کشاورزی و تغذیه بشر دارد، بر نیروی فیزیکی و مهارت فردی برای خرد کردن و نرم کردن دانهها استوار است. اهمیت این فرایند در دسترسی به مواد اولیه برای پخت نان و سایر محصولات غذایی، به ویژه در جوامعی بوده که امکان دسترسی به آسیابهای ماشینی یا آبی فراهم نبوده است.
نان دستاسین به طور خاص به نانی اطلاق میشود که آرد آن از طریق همین آسیابهای دستی تهیه شده است. این نوع نان، علاوه بر طعم و بافت ویژهای که ممکن است به دلیل تفاوت در فرایند آرد کردن داشته باشد، نمادی از زحمت، صبر و مهارت فردی در فراوری مواد غذایی محسوب میشود. تهیه آرد به این شیوه، نیازمند صرف زمان و انرژی قابل توجهی بوده و نشاندهنده ارزش و احترامی است که برای تولید غذای اصلی در گذشته قائل بودهاند.
این فرایند و محصول حاصل از آن، یعنی نان دستاسین، بخشی جداییناپذیر از فرهنگ و تاریخ غذایی بسیاری از جوامع بوده است. این روش، نه تنها یک ابزار بقا، بلکه بخشی از دانش بومی و میراث نسلها به شمار میرود. امروزه، با وجود پیشرفت تکنولوژی و رواج آسیابهای صنعتی، یادآوری و شناخت فرایندهای سنتی مانند دستاسین، به ما کمک میکند تا ارزش کار، اصالت و ارتباط عمیقتر با منشأ غذای خود را بهتر درک کنیم.