واژه آجرپز که در قالب یک عبارت مرکب (اسم مرکب) به کار میرود، به طور واضح به شخصی اطلاق میشود که شغل یا حرفه او ساختن آجر است. این کلمه در زبان فارسی، به خصوص در اصطلاحات سنتی و قدیمیتر، مستقیماً به فخار اشاره دارد. فخار در واقع همان کسی است که در کوره آجرپزی، خاک رس را به آجر تبدیل میکند و این فرآیند، نیازمند دانش، مهارت و تجربه خاصی در زمینه مواد و حرارت است.
فخار، نقشی کلیدی در چرخه تولید مصالح ساختمانی ایفا میکند. این فرآیند با استخراج خاک رس مرغوب آغاز شده و سپس این خاک طی مراحلی آمادهسازی میشود تا خمیری یکنواخت حاصل آید. پس از آن، خمیر به شکلهای معین آجر درآمده و در معرض هوا یا در کوره قرار میگیرد تا فرآیند پخت یا پختن صورت پذیرد. دمای بالا در کوره، مواد شیمیایی موجود در خاک رس را دگرگون کرده و به آن استحکام و مقاومت لازم را میبخشد.
در طول تاریخ، شغل آجرپزی همواره از اهمیت بالایی برخوردار بوده است، چرا که آجر یکی از بنیادیترین مصالح در بناهای تاریخی و مدرن به شمار میرود. آجرپز با تلاش و زحمت خود، علاوه بر تامین نیاز جامعه به مسکن و ابنیه، بخشی از میراث فرهنگی و معماری هر منطقه را نیز شکل میدهد. جایگاه اجتماعی این پیشه، اگرچه در دورانهای مختلف دستخوش تغییراتی بوده، اما همواره به عنوان شغلی مولد و ضروری مورد احترام قرار گرفته است.