دانشنامه اسلامی
ریشه کلمه:
سعر (۱۹ بار)
فروزان شدن آتش و فروزاندن آن راغب گفته: سعر، التهاب و شعله ور شدن آتش است و ثلاثی و تفعیل و افعال آن همه به معنی افروختن است و مسعر چوبی است که لفروخته شود. در اقرب آمده «سعر النار و الحرب: اوقد هما و اشعلهما و هیّجیها». . سعیر از نامهای جهنّم است و این به واسطه افروخته شدن آن است. و فعیل در اینجا به تصدیق راغب به معنی مفعول است و در بعضی آیات به جای جهنّم به کار رفته مثل ، . و در بعضی آیات حال و وصف جهنّم آمده نظیر . بس است جهنم افروخته. این کلمه شانزده بار در قرآن آمده است. و در تمام موارد در جهنّم آخرت به کار رفته جز در آیه . این آیه درباره مسخر بودن شیاطین به سلیمان است و ظاهراً مراد از آن عذاب دنیا که خدا به آنها فهمانده بود در صورت سرپیچی از طاعت سلیمان گرفتار عذاب خواهند بود. و نیز در آیه . شاید مراد از عذاب سعیر تیرهای شهاب و همان رجوم باشد. سُعُر (به ضم س ، ع) جمع سعیر و دو بار در قرآن آمده است. ، . در آیه اول احتمال دادهاند که سعر مفرد و به معنی جنون یا رنج باشد و آن به سیاق آیه مناسب است صحاح در ذیل آیه فوق از فرّاء نقل کرده که سعر الجنون و به شتر دیوانه گویند: ناقة مسعورة. طبرسی و اقرب نیز بدان تصریح کردهاند معنی آیه اول: قوم ثمود گفتند: آیا بشری را که اینصورت در گمراهی و دیوانگی هستیم. ولی آن در آیه دوّم جمع سعیر است یعنی: گناهکاران در گمراهی از سعادت و در آتشهای افروختهاند. * . لذا شرط مستقبل است از این ایه فهمیده میشود که جهنّم هنوز افروخته نشده در آینده فروزان خواهد گردید.
