دانشنامه اسلامی
نویسنده: احمد محیطی اردکانی
استاد و فیلسوف بزرگ، مرحوم آیت الله ابومحمد، میرزا علی اکبر مدرس، متخلص به «تجلی» و معروف به «حکیم الهی»، فرزند حاج میرزا ابوالحسن تاجر اردکانی است که پدرش از اردکان به یزد مهاجرت نمود و او در حدود سال 1264 هـ.ق(1) در شهر یزد متولد گردید.
تحصیلات مقدماتی، چون فارسی، صرف و نحو عربی و فقه را نزد استادان یزد فراگرفت، سپس راهی شهر اصفهان شد در آن زمان اصفهان دارالعلم بود، و مدرس یزدی مدت چهل سال در آن شهر به تحصیل و تدریس پرداخت و در علوم مختلف چون فقه و اصول، فلسفه و عرفان، کلام و ریاضیات سرآمد عصر خویش گردید.
یکی از شاگردانش از وی چنین نقل کرده است: «مدت چهل سال در اصفهان به تحصیل اشتغال داشتم که جز مدرسه و راه حمام، جای دیگر را در اصفهان بلد نبودم.» این مطلب می رساند، علاقه ایشان به تحصیل علم چنان بوده است که حتی اجازه گردش و دیدن شهر اصفهان را در مدت چهل سال به خود نمی داد.(2)
پس از خاتمه دوران تحصیل در اصفهان، به تهران عزیمت نمود و در مدرسه شیخ عبدالحسین اقامت گزید. نظر به این که خواهرش ساکن قم بود و با وساطت وی از قم همسر اختیار نموده بود، در سال 1327 هـ.ق به قم مهاجرت نمود و قبل از ورود حضرت آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی به قم، در مدرسه خان «آیت الله بروجردی» حوزه درس وسیعی را تشکیل داد.
رهبر کبیر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی، حضرت امام خمینی قدس سره در این باره چنین فرمودند: «ما که آمدیم قم، مرحوم آقا میرزا علی اکبر حکیم - خدا رحمتش کند - در قم بودند، وقتی که حوزه علمیه قم تأسیس شد علما می رفتند آن جا در محضر آقای میرزا علی اکبر حکیم درس می خواندند. مرحوم آقای خوانساری، مرحوم آقای اشراقی و مرحوم آیت الله العظمی حاج سید احمد خوانساری می رفتند پیش آقای میرزا علی اکبر درس می خواندند».(3)
