دانشنامه اسلامی
یک سال پس از تأسیس حوزه ی علمیه ی قم توسط آیت الله عبدالکریم حائری یزدی به قم رفت و فقه و اصول را نزد آیت الله حائری و سپس از آیت الله بروجردی فراگرفت. پس از اتمام بنای مسجد اعظم قم، امامت جماعت آن مسجد به وی سپرده شد.
آیت الله عبدالله فاضل لنکرانی مجتهد بود و رساله ی علمیه خود را با نام نهایة الاحکام به عربی نوشت. وی با دختر آیت الله سید عباس فیض برقعی ازدواج کرد که حاصل آن 4 پسر و 5 دختر بود و محمد فاضل موحدی لنکرانی چهارمین فرزند او بود.(1)
آیت الله محمد فاضل لنکرانی دوره ی ابتدایی را در قم گذراند. پس از پایان دوره ی ابتدایی به دلیل علاقه به دروس دینی به حوزه ی علمیه ی قم رفت و در مدرسه ی فیضیه به تحصیل علوم دینی پرداخت. در آن زمان حوزه ی علمیه ی قم طلاب زیادی نداشت و تعداد کمی مشغول به تحصیل بودند. از هم مباحثه ای های وی در مدرسه فیضیه حاج سید مصطفی خمینی بود که نقش مهمی در پیشرفت علمی ایشان داشت.
آیت الله لنکرانی در این باره گفته بود: «وجود این دوست عزیز در شدت علاقه ی ما به راهی که در پیش گرفته بودیم، نقش مهمی داشت و از همان اوان به کمک یکدیگر و به عنوان دو هم مباحثه مشغول تحصیل شدیم».(2) وی قسمتی از مطول و بخشی از شرح لمعه را نزد آیت الله حسنعلی منتظری و قسمتی دیگر را نزد شیخ اسدالله نوراللهی نجف آبادی خواند، رسایل و مکاسب را نزد چند تن از اساتید حوزه چون، پدرش آیت الله فاضل موحدی، آیت الله آقا شیخ عبدالجواد جبل عاملی سدهی و آیت الله شیخ مرتضی حائری بهره برد.(3)
آیت الله لنکرانی به دلیل شور و علاقه به تحصیل علوم دینی در زمان کوتاهی دوره های ادبیات عربی و سطوح را که معمولاً طلاب دیگر در 8 یا 9 سال به پایان می رسانند در مدت 6 سال گذراند، لذا در سن 19 سالگی وارد آخرین مرحله ی تحصیلات حوزوی یعنی درس خارج فقه گردید.(4) پس از تشکیل کلاس های آیت الله بروجردی در قم، وی در درس خارج فقه ایشان شرکت جست و این در حالی بود که هنوز قسمتی از کفایه را به اتمام نرسانده بود. به این دلیل صبح ها اول وقت در مسجد عشقعلی دروس کفایه را نزد آقا شیخ عبدالجواد می خواند و پس از پایان درس همراه استاد در درس خارج فقه آ یت الله بروجردی شرکت می کرد و از جوانترین شاگردان استاد بود.
آیت الله لنکرانی از همان روزهای نخست تقریرات درس خارج فقه آیت الله بروجردی را به عربی می نوشت که پس از چند سال نگارش تقریرات با نظارت و به دستور استاد جلد اول تقریرات با عنوان نهایة التقریر که مشتمل بر قسمت زیادی از مباحث صلاة بود به چاپ رساند. چند سال بعد جلد دوم آن را منتشر کرد که شامل تمامی مباحث صلاة به جز نماز جمعه و نماز مسافر بود، ایشان حدود یازده سال در درس فقه آیت الله بروجردی شرکت کرد و علاوه بر بحث صلاة مباحث خمس و آخرین آن کتاب قضا، که به اتمام نرسید را نزد آیت الله بروجردی تلمذ کرد و تقریرات آ ن دروس را نیز نگاشت. او مدتی نیز در درس اصول آیت الله بروجردی شرکت جسته و قسمت اعظم مباحث عقلیه را نوشت و نیز بحث راجع به خلل حج که آن نیز ناتمام ماند.(5)
پس از تشکیل کلاس های درس اصول امام خمینی، آیت الله لنکرانی از همان ابتدا در کلاس های ایشان حاضر شده و هر روز دو نوبت در درس امام شرکت کرده و مباحث اجتهاد و تقلید را به طور کامل با ایشان گذراند. مبحث طهارت در فقه را نیز نزد امام فراگرفت و مطالب دروس امام را نیز تقریر می کرد. زمانی که در سال 1352 ش به یزد تبعید شده بود، پنج جلد از شرح تحریرالوسیله امام را به اتمام رساند و پس از آن نیز به این کار ادامه داد و 25 جلد از این شرح را منتشر کرد. وی در مجموع به مدت 9 سال از دروس امام بهره برد. در 18 ربیع الاول 1386 از امام خمینی اجازه ی امور حسبیه را دریافت کرد و از آن برای تأسیس مدارس دینی و تبلیغات اسلامی بهره برد.(6)
