دانشنامه اسلامی
التبیان ابن هائم نه بر اساس ترتیب حروف هجایی( آخر کلمه یا اول کلمه) همانند ابو بکر رازی در مختار صحاح و سجستانی، بلکه به ترتیب آیات قرآن، نظم یافته است، همانند مجاز القرآن ابو عبیده و غریب القرآن ابن قتیبة. با این وصف در برخی موارد، الفاظ را در جای خود تفسیر نکرده است مانند کلمه« العرش» در آیه 10 سوره یوسف.
از آنجا که مبنای ابن هائم کتاب سجستانی بوده است، ناچار از نقل عبارات وی می باشد، وی در نقل آنها تغییراتی از قبیل، اضافه نمودن، کم کردن، مقدم و مؤخر داشتن و تصرف در عبارت دارد. البته تغییری که به معنی خللی وارد نمی آورد مانند لفظ« استوقد» در آیه 17 سوره بقره.
در برخی موارد نیز بخشی از متن تفسیری سجستانی را حذف می نماید و متعرض آن نمی گردد، مانند لفظ« صفراء فاقع لونها» در سوره بقره آیه 69.
نکته قابل توجه اینکه، ابن هائم در برخی موارد از موضوع کتاب( تفسیر الفاظ غریب قرآن) خارج شده و به معنای تفسیری می پردازد.
ابن هائم بعد از مقدمه ای کوتاه که در آن دلیل انتخاب« غریب القرآن» سجستانی و روش کار خود را توضیح می دهد، با تفسیر سوره حمد آغاز کرده است، کلمه به کلمه الفاظ غریب قرآن را با شماره مسلسل مختص هر سوره و رقم آیه مورد نظر، ثبت کرده، تفسیر می نماید.
ابن هائم در تاریخ 24 شوال 808 هجری در مسجد الاقصی، التبیان را به اتمام رسانده است.
وی به تناسب مباحث الفاظ قرآن به کتب زیادی مراجعه کرده است، عناوین آنها عبارتند از: 1- فقه 2- لغت 3- تاریخ 4- نحو 5- صرف 6- بلاغت 7- فلسفه 8- منطق 9- کلام 10- تفسیر.
